“De cultuursector heeft het zwaar gehad tijdens de coronacrisis. De toekomst van de sector heeft onder grote druk gestaan en het is op z’n zachtst gezegd nog altijd een uitdagende tijd. … De vrijwillige inzet voor cultuur en de actieve cultuurbeoefening vormt een belangrijke basis van het culturele leven in ons land. Ook hier hebben de coronamaatregelen grote impact gehad. Het coalitieakkoord benoemt het belang van herstel om zowel professionals, instellingen als amateurverenigingen er weer bovenop te helpen…”, aldus staatssecretaris Gunay Uslu in haar Hoofdlijnenbrief cultuur 2022: Herstel, vernieuwing en groei aan de Tweede Kamer van 23 mei 2022.  

Met de brief stelt OCW in 2022 1,5 miljoen beschikbaar voor herstelsteun aan amateurkunstgroepen (verenigingen en andere verbanden). Naast een voortzetting van de landelijke steun via koepels is er ook budget voor lokaal maatwerk via provincies/provinciale instellingen. De route via de provinciale instellingen naar lokaal is een waardevolle aanvullende lijn, die aansluit op de aanbevelingen in het rapport Revitalisering Amateurkunst (BMC 2021).  

Vanuit de richtlijnen van OCW en FCP zijn er een paar uitgangspunten voor de herstelsteun:  

Op basis van eerdere thema’s voor de coronasteun en het voorstel voor de inrichting van de herstelsteun zijn zes aandachtsgebieden voor de herstelsteun benoemd.  

In totaal is 1,5 miljoen beschikbaar voor een jaar. Het budget wordt in 2022 uitgekeerd en kan besteed worden in de periode 1 juli 2022 t/m 31 december 2023.  

Via de amateurkunstkoepels is € 750.000 beschikbaar. Deze steun wordt landelijk en disciplinegericht georganiseerd. De verdeling gaat naar rato van de verdeling van de noodsteun. De financiële route loopt van FCP via LKCA.  

De overige € 750.000 wordt regionaal en lokaal georganiseerd via provinciale organisaties/steuninstellingen. De financiële route loopt van FCP via provinciale organisaties. Verdeling vindt plaats op basis van een mix tussen aantal inwoners en aantal cultuurverenigingen.    

De amateurkunstkoepels zijn belangrijke schakels in het verenigingsleven. Een grote meerderheid van de cultuurverenigingen (ongeveer driekwart van de muziekverenigingen) is lid van een van de koepels of bonden (VerenigingsMonitor LKCA 2021).  

Amateurkunstkoepels hebben belangrijke kennis en expertise van hun (discipline)sector. De staatssecretaris in haar brief: “Via de amateurkoepels versterk ik het rijke Nederlandse verenigingsleven.”  

Daarnaast zijn de koepels zich bewust dat hun leden of directe achterban niet alle amateurkunstgroepen bestrijken. Informele of anders georganiseerde initiatieven zijn vaak niet aangesloten. Ook dekken koepels in een kunstdiscipline niet altijd alle kunstvormen of amateurkunstgroepen, zoals in theater of in de beeldende sector. Uitgangspunt voor de herstelsteun is dat de brede sector (alle disciplines en vormen) zoveel mogelijk wordt bereikt.  

Minister Van Engelshoven van Cultuur benoemde in haar brief van november 2021 aan de Tweede Kamer het inzetten van vouchers die ten goede komen aan amateurkunstgroepen. Deze tweede lijn is daar de uitwerking van. Doel is dat verenigingen en amateurkunstgroepen op lokaal niveau gebruik kunnen maken van de ondersteuning die ze nodig hebben. Het budget is bedoeld voor het inschakelen van professionals die de amateurkunstgroepen rechtstreeks ondersteunen. Een aantal manieren waarop dat kan:  

Inzet daarbij is om gebruik te maken van het aanbod/de infrastructuur dat/die al ontwikkeld en beschikbaar is.   

De verschillen in ondersteuning en infrastructuur tussen provincies zijn groot. Daarom is gekozen om in elke provincie één organisatie aanspreekpunt te laten zijn. Deze organisatie maakte een plan in samenwerking met de relevante organisaties in de provincie. Zo kon ingespeeld worden op sterktes en hiaten in een provincie.  

Negen amateurkunstkoepels en twaalf provinciale instellingen hebben inmiddels hun plannen ingeleverd voor de door OCW beschikbaar gestelde herstelsteun. LKCA analyseerde de plannen.

De landelijke ondersteuners voor de koepels (voorheen de corona-ondersteuners) zetten hun werk voort en helpen de koepels hun herstelplannen uit te voeren. Dat doen ze in uitwisseling en afstemming met de provinciale ondersteuners die zich gaan bezighouden met de uitvoering van de herstelplannen. LKCA en FCP zorgen voor overleg- en uitwisselmomenten.  

Heb je naar aanleiding van dit artikel suggesties of vragen: stel ze ons! Piet Roorda (pietroorda@lkca.nl), Nicole Stellingwerf (nicolestellingwerf@lkca.nl) en Hans Noijens (hansnoijens@lkca.nl), voor het Fonds voor Cultuurparticipatie Jaap van Royen (j.vanroyen@cultuurparticipatie.nl).