De coronapandemie zet de wereld op zijn kop. Wie betaalt de rekening? En wie profiteert? Lees meer
Het virus SARS-CoV-2, beter bekend als het coronavirus, dook eind 2019 op in de Chinese provincie Hubei. In een paar weken tijd veroorzaakte het een epidemie, waarna het zich over de rest van de wereld verspreidde. Begin maart 2020 verklaarde de World Health Organisation de ziekte tot een pandemie en gingen landen wereldwijd 'op slot'.
Met het coronavirus is een crisis van historische proporties ontstaan, niet alleen medisch, maar ook economisch. In de vorm van steunfondsen en noodmaatregelpakketen werden bedrijven wereldwijd met vele miljarden op de been gehouden.
Waar met geld gesmeten wordt, liggen misbruik en fraude op de loer. Daarom volgt FTM de ontwikkelingen op de voet. Wie profiteert van de crisis? En welke oplossingen dienen welke belangen?
Ontvangers van coronaherstelfonds mogen geheim blijven van de Europese Commissie
De strijd om Sywerts miljoenen tussen de staat en de stichting Hulptroepen barst los
Verdachte van zorgfraude zette coronasubsidie om in kilo’s goud
‘Ministerie overtrad de wet bij onderzoek naar mondkapjesdeal door Deloitte’
Staatsagent, minister én Kamer unaniem: de KLM schendt voorwaarden, juridische stappen zijn nodig
Minister Kuipers legt aanbevelingen over transparantie coronabeleid grotendeels naast zich neer
Miljoenenclaims tegen Haags uitzendconcern dat 8,8 miljoen coronasteun kreeg
Opnieuw wanbeheer bij VWS: honderden miljoenen onrechtmatig besteed
Mondkapjesstichting wil schadevergoeding eisen van Sywert van Lienden en partners
Opnieuw stevige tik op vingers VWS voor transparantie over corona
© Ibrahim Rayintakath
Callcenters verdienen ‘godvergeten veel geld’ met GGD-bellijnen
Personen
Tobias WalravenOrganisaties
ANWB GGD Teleperformance Yource SOS International GGD GHOR Webhelp Nederland TTC Health ServicesOnder grote politieke druk moest vorig jaar het bron- en contactonderzoek worden opgeschaald. De GGD schakelde de hulp in van onder meer alarmcentrale SOS International, dat zelf zwaar geraakt dreigde te worden door corona. Vrijwel elk callcenter in Nederland kreeg vervolgens – zonder openbare aanbestedingen – een stuk van de taart. Het gevolg: een jaar lang gegarandeerde topomzetten en ongebruikelijk hoge winstmarges. ‘Partijen hebben godvergeten veel geld verdiend.’
- De landelijke koepel GGD GHOR had vorig jaar mei onvoldoende capaciteit om de telefoontjes rondom het bron- en contactonderzoek en de testaanvragen uit te voeren, en riep daarom de hulp in van vier alarmcentrales plus het Rode Kruis.
- De coördinatie van het bco-onderzoek kwam in handen van alarmcentrale SOS International, die op haar beurt belcapaciteit inkocht bij vrijwel alle grote callcenters in Nederland. In de slipstream werd grote hoeveelheid consultants, projectleiders en trainers aangesteld, en werden via uitzendbureaus duizenden belmedewerkers geworven.
- De opdrachten voor de callcenters werd niet openbaar aanbesteed.
- Uit onderzoek van Follow the Money blijkt dat het gehanteerde tarief (39,50 per uur voor een bco-medeweker) ver boven de marktprijs ligt. ‘Met 39,50 heb je ongekende winsten,’ zegt Martine Ferment, voorzitter van het Klantinteractie Research Centrum (KIRC), dat jaarlijks benchmarkonderzoek binnen de branche doet.
- De GGD GHOR werkte met een afnamegarantie. Callcenters waren daardoor verzekerd van topomzetten, ook voor periodes waarin het zeer rustig was. Dat leidde er soms zelfs toe dat bco-medewerkers op betaald verlof werden gestuurd.
Was dit kader nuttig?
Zijn we blij mee!
Balen!
Vertel ons wat beter kan:
Meld je aan voor onze nieuwsbrief en krijg een maand gratis Follow the Money.
Stapels nieuwe laptops in de invalidentoiletten – het was een onwerkelijk tafereel bij callcenterbedrijf Yource, eind vorig jaar. De vestiging in Zwolle, een grijze kantoorkolos waar eerder verzekeraar Achmea was gehuisvest, moest worden opgeschaald voor het bron- en contactonderzoek (bco) ter ondersteuning van de GGD’en. Dat betekende honderden laptops en headsets voor nieuwe bco-medewerkers. Ze kregen de laptops na hun training uitgereikt en konden daarna thuis hun werkzaamheden uitvoeren.
‘Er was te weinig opslagruimte in Zwolle. De wc’s konden van buitenaf op slot worden gedaan, dus dat was ideaal,’ zegt een Yource-medewerker die het afgelopen jaar betrokken was bij het bron- en contactonderzoek. ‘De laptops werden uitgedeeld aan nieuwe mensen en daarna hoorde je soms niks meer van ze. Je moest dan achterhalen waar die laptop was gebleven. Er kwamen zoveel mensen binnen dat niemand elkaar kende en zelfs teamleiders wisten soms niet welke medewerkers van hen waren.’
Net als het coronavirus vertoont de opschaling van de belcapaciteit een exponentiële curve
De Nederlandse callcenters zijn afgelopen jaar overspoeld met aanvragen van GGD’en. Ze moesten die ondersteunen bij het bron-en contactonderzoek en de telefoonlijnen voor test- en vaccinatie-afspraken bemensen. Net als het coronavirus vertoont de opschaling van de belcapaciteit een exponentiële curve.
Marges schrapen
Het contrast met 2019 is levensgroot. De klant- en contactcenters, de chique naam voor callcenters, opereren op een vechtmarkt waar sterk op prijs wordt geconcurreerd. Een energie- of telecombedrijf schrijft bijvoorbeeld een tender uit voor 100 duizend telefoontjes per maand, en callcenters kunnen vervolgens inschrijven. ‘Daar vinden stevige prijsonderhandelingen plaats en de opdrachtgever knijpt het maximale eruit. De marges die de callcenters overhouden, zijn laag; 5 procent is gangbaar,’ zegt een ingewijde, die ervaring heeft met zulke onderhandelingen.
De callcenters zoeken vervolgens hoe ze hun marges kunnen vergroten. Is er sprake van een prijs per call, dan loont het om de gesprekken een fractie te verkorten. En bij een contract met een prijs per telefoonuur draait alles om het optimaliseren van de bezetting. Het doel: medewerkers zo min mogelijk duimen laten draaien tussen opvolgende calls – in vakjargon: de idle time minimaliseren. Het gaat om secondenwerk. ‘De telefoon direct opnemen is niet optimaal. Een wachttijd van 40 seconden scheelt je bij hoge volumes al 20 procent aan menskracht. Alles draait om de tijd waarin personeel daadwerkelijk gesprekken voert,’ zegt een callcenter-ondernemer.
Een van Nederlands grote callcenters, Webhelp, maakte in 2019 op een omzet van 95 miljoen een nettowinst van 3,7 miljoen euro. Dat is een rendement van nog geen 4 procent. De druk om hogere winst te behalen is echter hoog, niet in de laatste plaats vanwege de private equity-bedrijven die veelal achter de callcenters schuil gaan.
Lastige markt
Vanaf mei 2020 komt er een einde aan het gesappel. De enorme drukte bij het testen en het bron- en contactonderzoek dwingt de landelijke koepel GGD GHOR tot het opschalen van de belcapaciteit. En dat betekent met publiek geld extra mensen achter de telefoon zetten, heel veel mensen. Het wordt een goudmijn voor vrijwel de gehele Nederlandse callcenterbranche.
Voor alarmcentrale SOS International, onderdeel van het Europese schadebedrijf CED, komt het bron- en contactonderzoek als een geschenk uit de hemel. Het moederconcern lijdt al jaren verlies. Het jaarverslag 2019 van de CED Group Holding vermeldt een nettoverlies van 1,2 miljoen euro (in 2018 zelfs een verlies van 4,7 miljoen) op een omzet van 174 miljoen euro. De vooruitzichten zijn somber: CED verwacht over het tweede kwartaal 2020 een omzetdaling van 20 procent.
Bovendien kraakt het businessmodel van SOS International, vanwege de corona-uitbraak. De alarmcentrale helpt gestrande reizigers – in opdracht van verzekeraars – bijvoorbeeld bij pech met de caravan in Frankrijk, een ongeluk op de A2 of een gebroken arm op de skipiste. En de pandemie heeft het internationale auto- en vliegverkeer op slot gezet.
De alarmcentrale helpt in het begin van de pandemie weliswaar wereldwijd bij het repatriëren van reizigers, maar daarna droogt het werk vrijwel op. ‘Het hele businessmodel van ons bedrijf viel weg, want we zijn 100 procent afhankelijk van reisbewegingen. Onze mensen zaten niks te doen,’ zegt directeur Marco Vianen in een vergaderzaal in het hoofdkantoor van CED. Het kantoor staat op een bedrijventerrein in Capelle aan den IJssel, waar ook wenskaartenconcern Hallmark en de Rotterdamse bakkerij Klootwijk zijn gevestigd.
Appje
SOS International gaat op zoek naar een nieuw bedrijfsmodel. ‘Ik kreeg in april een appje van een medewerker die een praatprogramma had gezien waarin het bron- en contactonderzoek aan de orde kwam. “Marco, is dit iets voor ons?”’
Zodra het aantal besmettingen een grenswaarde overstijgt, kunnen de GGD’en een beroep doen op een ‘landelijke schil’
Vianen belt vervolgens met de regionale GGD’en en belandt in het voorjaar aan tafel met GGD-directeur Sjaak de Gouw en Hugo Backx, de toenmalige directeur van de GGD GHOR. ‘We hebben daar voorgesteld te helpen bij het bron- en contactonderzoek.’ Het idee: in principe bellen de lokale GGD’en de contacten, maar zodra het aantal besmettingen een grenswaarde overstijgt, kunnen ze een beroep doen op een ‘landelijke schil’, die uit de Nederlandse alarmcentrales en noodhulporganisatie Rode Kruis bestaat.
In een persbericht op 29 mei 2020 kondigt de GGD GHOR aan dat zij ondersteuning zal krijgen van de alarmcentrales SOS International, ANWB, Eurocross, VHD en de noodhulporganisatie Rode Kruis. De opdracht is niet openbaar aanbesteed, wat vereist is bij overheidscontracten van meer dan 214 duizend euro.
Spin in het web
Vianen groeit uit tot de spin in het web. ‘We kregen ook de opdracht van de GGD GHOR om de landelijke coördinatie te doen en de capaciteitsverdeling tussen de GGD’en en de landelijke schil te regelen,’ zegt Vianen. In zijn branche staat hij bekend als een ‘slimmerik’ met een goed track record. Eerder was hij vicepresident Klantcontact bij UPC, bestuursvoorzitter bij brancheorganisatie Vereniging Contactcenters Nederland en tot vorig jaar zomer algemeen directeur bij consultancybureau Coniche, waar hij nog steeds partner is.
Dossier
Coronacrisis
Het contract voor de coördinatie van het bron- en contactonderzoek bedraagt 1,1 miljoen. De opdracht is gegund via een onderhandse procedure. ‘Er is gekozen voor een alarmcentrale omdat zij als professionele partij ervaring heeft met een klantcontactcentrum waarbij sprake is van medische raakvlakken,’ zegt een woordvoerder van de GGD GHOR. ‘SOS International gaf te kennen dat zij de capaciteit hadden om GGD GHOR Nederland te helpen in de coördinatie.’
GGD GHOR schaalt op
Na de zomervakantie van 2020, toen de besmettingscijfers weer sterk stegen, kreeg SOS International een gealarmeerd telefoontje van GGD GHOR. ‘Op op vrijdag belden ze: “Marco, het wordt heel druk. Je moet de capaciteit verdubbelen van 500 fte naar 1000 fte.” Op zondag kreeg ik weer een belletje: “Sorry, het moet 2000 fte worden.”’
De alarmcentrales kunnen deze extra capaciteit niet leveren. Regiepartner SOS International zet de opdracht in de callcentermarkt uit, en vraagt hen honderdduizenden uren per week aan belcapaciteit te leveren. Uitzendbureaus als Olympia en YoungCapital draaien vervolgens overuren om duizenden belmedewerkers te werven, het bedrijf CM verzorgt de miljoenen telefoontikken, callcenters krijgen als onderaannemer van SOS International grote opdrachten en in de slipstream volgt een peloton consultants, planners en projectleiders.
SOS International trekt vijf onderaannemers aan om de capaciteit op te schalen. Op de peildatum 1 januari 2021 levert Yource 1300 fte. Dat is daarmee de grootste leverancier, gevolgd door Webhelp Nederland (900 fte), TTC Health Services van telecom-ondernemer Tobias Walraven (400 fte), Teleperformance en Majorel (allebei 300 fte).
Een opvallende naam in het rijtje onderaannemers is TTC Health Services. De directeur daarvan is Tobias Walraven. In 2019 bleek na onderzoek van Follow the Money dat hij als directeur van het Museum voor Communicatie in Den Haag volop zijn zakken vulde. Hij schakelde indertijd voor bijna 4 ton zijn eigen marketingbedrijven in, en was met een bezoldiging van 181 duizend euro ’s lands best betaalde museumdirecteur. (Een week na publicatie van het FTM-artikel stapte Walraven op.)
Ook Walraven pikt een graantje mee van het outsourcen. De timing kon bovendien niet beter: in 2019 boekte TWC Holding, waar TTC Health Services onder valt, een verlies van 3,6 miljoen euro. Dankzij het bron- en contactonderzoek kon Walraven onverwacht uitbreiden: TTC Health Services levert 400 fte. Gevraagd om een reactie op zijn bco-werkzaamheden, verwijst Walraven naar zijn opdrachtgever SOS International.
Gegarandeerde uren
Het bron- en contactonderzoek was het afgelopen jaar een stabiele omzet- en winstmaker voor de Nederlandse callcenters. De GGD’en nemen een gegarandeerde hoeveelheid fte bij hen af: de callcenters moeten de capaciteit van de landelijke schil in stand houden, ook wanneer de besmettingen laag zijn.
‘Het virus is onvoorspelbaar. Het was afgelopen juni rustig, maar je ziet nu dat we weer alle capaciteit nodig hebben. Er zijn eigenlijk maar twee momenten dat je precies goed zit qua capaciteit: wanneer de besmettingen stijgen en wanneer ze weer dalen. Je hebt altijd te weinig of te veel,’ zegt Vianen.
Er kon niet worden afgeschaald. Studenten konden tijdens werkuren gewoon studeren, ze hadden toch niks te doen
De keerzijde van dit beleid is dat in juni 2021, toen de besmettingen uitzonderlijk laag waren, veel bco-medewerkers duimen zaten te draaien. ‘Er is de afgelopen weken echt veel geld verbrand, want er kon niet worden afgeschaald. Studenten konden tijdens werkuren gewoon aan hun studie zitten, ze hadden toch niks te doen,’ zegt een medewerker van Yource. In juni 2021 was het zelfs zo rustig dat bco-medewerkers er betaald verlof kregen.
Het management van Yource stuurde daarover in juni een e-mail naar de medewerkers. ‘Dat er zo weinig werk is dat velen van jullie de afgelopen dagen met “betaald verlof” mochten, voelt wellicht ongepast. Velen, zo niet iedereen, heeft immers de opvoeding gehad dat je werkt voor je geld. In dit geval is het geoorloofd. Het hoort bij de metafoor van de brandweerkazerne. Daar heb je ook diensten van dagen achter elkaar, terwijl de brandweermannen en vrouwen nooit een brand zien. Wij zijn dus de brandweermannen en vrouwen (verzekering) van de GGD.’
Per 1 juli 2021 zijn de contracten met betrekking tot de inkoop van telefoonuren aangepast. Waar voorheen de inkoop van telefoonuren werd gezien als ‘verzekering’ – te allen tijde capaciteit achter de hand houden en voor lief nemen dat medewerkers duimen draaien – heeft die sinds 1 juli een ander karakter gekregen. GGD GHOR-voorzitter André Rouvoet sprak in een position paper van ‘een flexibel capaciteitsmodel dat kan meebewegen met het aantal besmettingen’.
De afname van bco-uren vindt plaats op basis van prognoses (forecasting) van het aantal besmettingen in de komende weken. De flexibele afname door de GGD GHOR heeft gevolgen voor de contracten van bco-medewerkers. Bij Yource kregen bco-medewerkers zogeheten min-max contracten aangeboden. Op basis van de contracten kan er per medewerker 16 uur per week worden afgeschaald in periodes met weinig besmettingen.
Een ervaren bco-medewerker van Yource neemt om die reden afscheid. Ze is niet de enige: ‘Ik zie dagelijks goede en ervaren medewerkers vertrekken. De nieuwe medewerkers zijn nauwelijks ingewerkt of hebben onvoldoende kennis en beheer over de systemen. Ik vertrek, en laat alles achter zoals ik het in september aantrof: in chaos.’
Topomzet plus toptarieven
De ruim 150 duizend uur die Nederlandse callcenters wekelijks (!) aan belcapaciteit verzorgen, verkoopt SOS International voor 39,50 het stuk, exclusief btw, aan de GGD GHOR, bevestigt Vianen.
Dat tarief doet ingewijden de wenkbrauwen fronsen. Meerdere goed ingevoerde bronnen vertellen Follow the Money dat een prijs rond de 30 euro marktconform is. ‘In 2019 was de normale prijs 27 tot 30 euro per uur, fully loaded – een telefoonuur inclusief alle bijkomende kosten.’
Een andere bron in de callcenterbranche zegt: ‘Veertig euro lijkt weinig, voor een loodgieter betaal je meer dan het dubbele. Maar in onze markt is 40 euro uitzonderlijk veel. De gangbare tarieven liggen tussen de 27,50 en 32 euro.’
Martine Ferment, voorzitter van het Klantinteractie Research Centrum (KIRC), dat jaarlijks benchmarkonderzoek binnen de branche doet: ‘Bij grote energieleveranciers zit je op een prijs van 28 euro, bij een standaardcontract op 30 euro. En 32,50 euro geldt in de branche echt als een supercontract. Dat is bijvoorbeeld wat een A-merk elektronicabedrijf betaalt, dat de hoogste voorwaarden stelt aan arbeidsvoorwaarden en kwalificaties. Dit zijn full-inclusive prijzen, inclusief een marge van 10 tot 12 procent. Als bedrijven zulke marges halen, gaat de vlag uit.’
Martine Ferment, voorzitter KIRC
Als zo’n operatie eenmaal loopt, moet je zakken naar een marktconforme prijs. Met 39,50 heb je ongekende winsten
Over de 39,50 voor bco-onderzoekers is ze stellig. ‘Alles boven de 32,50 is niet marktconform. Die prijs is misschien te rechtvaardigen als je in een maand tijd ineens 100 mensen moet werven, dan heb je hoge recruitmentkosten, maar als zo’n operatie eenmaal loopt, moet je zakken naar een marktconforme prijs. Met 39,50 heb je ongekende winsten.’
Een directeur van een groot klant- en contactcenter onderschrijft dat. ‘Wil je in de normale wereld aan de top zitten, dan vraag je rond de 30 euro. En dan doe je het nu voor 40 euro? Maar ja, als de gek het ervoor wil geven... Het blijven commerciële bedrijven. De opdrachtgevers zijn te veel in de paniek geschoten en hebben te weinig kennis willen aantrekken. Iedereen heeft elkaar lopen inschakelen, allemaal met een blanco cheque.’
Geen openbare aanbesteding
De GGD GHOR heeft voor het inschakelen van callcenters geen openbare aanbesteding uitgeschreven; ze maakte gebruik van een uitzonderingsmogelijkheid in de aanbestedingswet. ‘Gezien de hoge urgentie van de pandemie moest de aanbestedingsprocedure in een ultrakort tijdsbestek worden doorlopen, waardoor een beroep op dwingende spoed werd gedaan,’ schrijft een woordvoerder van de GGD GHOR. Het koepelorgaan zegt dat op voorspraak van het ministerie van VWS de vijf partijen zijn gevraagd om offertes in te dienen, na verkennende gesprekken waarin gekeken werd naar capaciteit op korte termijn en (medische) expertise.
SOS International stelde 39,50 per uur voor. ‘Onze offerte was gebaseerd op de initiële vraag van de GGD’en, die voor bco-medewerkers minimaal hbo-verpleegkundigen wilden. Wij konden als alarmcentrale die high-end hulpverleners leveren. 39,50 is een faire prijs voor dit type hulpverleners. De prijs is vastgesteld in de toenmalige context,’ zegt Vianen.
Die opleidingseis is nadien losgelaten, terwijl het tarief hetzelfde bleef. ‘Zo’n 90 procent van de bco-medewerkers heeft minimaal hbo-niveau. We vragen andere competenties dan van een standaard medewerker,’ zegt Vianen, die zegt een brutomarge van 20 procent te hebben.
Hoofdaannemer SOS International rekent 39,50 voor alle uren, zowel die van henzelf als die van zijn vijf onderaannemers. Onderaannemers brengen voor de uren die zij bijdragen minder in rekening bij SOS International. ‘Die prijs is lager, we rekenen een opslag van ongeveer 6 euro per uur,’ zegt Vianen. ‘Wij zijn op verzoek van de GGD GHOR hoofdaannemer geworden en schakelen onderaannemers in. Daarop lopen wij risico: we moesten contracten afsluiten met onderaannemers en wij moeten alles inregelen via onze systemen. Vandaar die opslag.’
Volgens KIRC-voorzitter Ferment is het risico minimaal, vanwege de gegarandeerde urenafname door de GGD GHOR. ‘Bij grote contracten zijn gegarandeerde uren ongebruikelijk. Vaak wordt er dan een prijs per contact (call) afgesproken. De opdrachtgever zegt: jij moet je daar efficiënt voor inzetten. Een paar weken van tevoren krijg je een forecast van de opdrachtgever en daar rooster je je mensen op in. Krijg je meer calls, dan krijg je meer betaald; minder calls betekent minder betaling. Dat is normaal.’
Het brutoloon voor bco-medewerkers bij de callcenters ligt tussen de 10 en 13 euro bruto per uur. Bij Teleperformance krijgen ze 11 euro bruto per uur, bij Yource 12,25 euro, zo blijkt uit gesprekken met medewerkers en uit interne documenten. Nieuwe medewerkers komen veelal via uitzendbureaus binnen. De kosten die het uitzendbureau rekent, de zogeheten uitzendfactor, bedraagt ongeveer 1,9. Dat betekent circa 25 euro aan personeelskosten. Vervolgens komen daar nog overheadkosten bij voor huisvesting, headset en laptop, IT-infrastructuur en planning/administratie. Experts schatten deze bijkomende kosten op maximaal 5 euro. De kostprijs komt daarmee rond de 30 euro.
‘Betere jaarcijfers dan verwacht’
De gegarandeerde omzet voor de Nederlandse callcenters was duizelingwekkend hoog. Navraag door FTM leert dat de GGD GHOR op 1 juni 2021 beschikte over 3900 fte bij het callcenter voor de Testlijn, 5800 fte bij het callcenter Vaccineren en bijna 7900 fte voor de uitvoering van het bron- en contactonderzoek. Dat is een gezamenlijke capaciteit van 17.600 fte, wat gelijk staat aan liefst 704 duizend uur per week. ‘We noemen ons wel de grootste start-up van Nederland,’ zei een woordvoerder van de GGD GHOR begin juli tegen Nu.nl.
Het levert de betrokken partijen een lucratieve cashflow op, zo blijkt.
De deelname van de Alarmcentrale ANWB groeide uit tot een verhoudingsgewijs bescheiden 200 fte. Niettemin leverde de ANWB in totaal ruim 200 duizend uur. Het tarief bedroeg volgens een woordvoerder 39,50 euro per uur. ‘De GGD gaf aan uit te gaan van 39,50 euro als uurtarief; de onderhandelingen zijn centraal gevoerd en waren voor de ANWB dus een gegeven,’ zegt een woordvoerder.
De ANWB behaalde een rendement van liefst 28 procent. Oftewel: ruim een tientje per uur
De ANWB rekende op verzoek van FTM uit tot hoeveel winst dat heeft geleid. Het bron- en contactonderzoek leverde een extra omzet van in totaal 8,8 miljoen en een winst voor belastingen van 2,5 miljoen, een rendement van liefst 28 procent. Oftewel: ruim een tientje per uur. ‘Voor de ANWB is het maatschappelijke belang de belangrijkste overweging geweest voor onze medewerking aan het bco. Het commerciële belang heeft voor de ANWB niet voorop gestaan,’ aldus de woordvoerder.
De ANWB is niet de enige die een onverwacht hoog rendement haalde. In de jaarcijfers 2020, die een aantal betrokkenen al bij de Kamer van Koophandel hebben gedeponeerd, wordt steevast positief verwezen naar de overheidsopdracht.
Zo meldt callcenter Webhelp Nederland bv, voor 900 fte onderaannemer van SOS International, in zijn jaarverslag dat 2020 ‘een beter jaar was dan verwacht’. De omzet steeg van 95 miljoen in 2019 naar 117 miljoen in 2020, een stijging van 23 procent. Opvallender: de winst na belastingen steeg spectaculair meer dan de omzet. Het rendement verdubbelde van 3,7 miljoen in 2019 naar 7,5 miljoen in 2020. ‘In termen van omzet en winstgevendheid is het gestelde budget overtroffen,’ meldt Webhelp in zijn jaarverslag. Het bedrijf schrijft de positieve cijfers toe aan ‘meer volumes met betrekking tot meer thuiswerken’, de florerende e-commerce-sector en ‘de overheidssector (meer volumes en campagnes die direct of indirect verband houden met Corona)’. Webhelp wil geen toelichting geven op de cijfers.
Directeur callcenter
We hebben een totaal incestueus jaar achter de rug, waarin een aantal partijen godvergeten veel geld hebben verdiend
Bij het grootste callcenter van Nederland, Teleperformance (omzet van het gelijknamige internationale moederbedrijf: 5,7 miljard euro), ging eind mei 2020 de vlag uit. Ceo Norbert van Liemt informeerde toen zijn medewerkers dat Teleperformance Nederland de GGD’en zou ondersteunen bij de telefoontjes van mensen die zich op corona willen laten testen. ‘Hoe gaaf is dat en hoe trots mogen wij zijn dat de Overheid voor zo’n belangrijk proces ons mooie bedrijf selecteert,’ schreef Van Liemt in een interne e-mail, waarin hij tevens meldde dat er 1500 nieuwe collega’s klaar stonden om de klus te klaren. Ook deze opdracht – ter waarde van 30 miljoen – is niet openbaar aanbesteed, zo meldde dagblad Trouw begin dit jaar.
En het blijft niet bij het bemensen van de Testlijn. Teleperformance draagt ook 300 fte bij aan de landelijke bco-capaciteit, en vanaf december vult Teleperformance zijn callcenters aan met medewerkers die de Vaccinatielijn bezetten. Ook de exclusieve opdracht voor de Vaccinatielijn, ter waarde van 160 miljoen euro, is onderhands gegund.
Het Nederlandse callcenter maakt onderdeel uit van de beursgenoteerde moedermaatschappij Teleperformance, het grootste callcenterbedrijf ter wereld, met vermogensbeheerders waarin partijen als Vanguard, BlackRock en Fidelity grote belangen hebben. De vestiging in Nederland had in 2020 een flinke omzet- en winststijging.
De jaarcijfers zijn niet uitgesplitst naar land, maar de Europese omzetstijging bedroeg bijna 23 procent ten opzichte van 2019. De winstgevendheid schoot in het tweede halfjaar van 2020 met 31 miljoen flink omhoog, ten opzichte van dezelfde periode een jaar eerder. Dit komt deels door hun werk voor de GGD, blijkt uit het jaarverslag: ‘Deployment of Covid-19 support services for governments, particularly in the Netherlands.’ Een woordvoerder van Teleperformance wil desgevraagd niet inzoomen op hun overheidsopdrachten. ‘Teleperformance doet geen uitspraken over omzet- en winstbijdrage op opdrachtgeversniveau.’
Callcenter Yource is met 1300 fte de grootste leverancier in de landelijke schil voor het bco-onderzoek. In een recente presentatie, getiteld Terugblik Bron- en Contactonderzoek, schrijft Yource dat het sinds december 2020 met 1400 fte (2200 medewerkers) de GGD’en ondersteunt. In totaal is dat 60 duizend uur per week. Dat komt neer op een wekelijkse omzet van ongeveer 2 miljoen. Yource levert ook rechtstreeks capaciteit aan lokale GGD’en. FTM beschikt over een factuur voor een lokale GGD, waaruit blijkt dat ook Yource het toptarief van 39,50 hanteert. Yource doet ‘uit concurrentieoverwegingen’ geen uitspraken over zijn winstgevendheid.
SOS International heeft nog geen jaarrekening over 2020 gedeponeerd. Vianen zegt niet te weten hoeveel winst er in totaal met het bco-onderzoek is gemaakt. ‘We hebben een goed jaar gehad. Het is allemaal groter geworden dan hoe we begonnen.’ Zijn collega Dennis Boer: ‘Zoeken hoeveel winst er is gemaakt, stuit mij heel erg tegen de borst. Ik heb me het snot voor de ogen gewerkt. Winst maken heeft nooit in mijn hoofd gezeten.’
Met 3900 fte onder beheer – 156 duizend uur per week – en een bruto winstmarge van 20 procent, zal SOS International ruim een miljoen euro winst per week hebben gemaakt
Vianen zegt dat hij niet het onderste uit de kan heeft gehaald. ‘In ons contract stond dat we per 1 januari onze prijs mochten indexeren, dat hebben we niet gedaan. Als gevolg van de afschaling, waardoor we minder hoeven te investeren in het werven van nieuwe collega’s, hebben we per 1 juli een prijscorrectie naar beneden voorgesteld. Het uurtarief is nu 37,50.’
Met 3900 fte onder beheer – 156 duizend uur per week – en een naar eigen zeggen bruto winstmarge van 20 procent, zal er ruim een miljoen winst per week zijn gemaakt. En dat is slechts één partij. Het afgelopen jaar hebben Nederlandse callcenters tezamen daar een veelvoud van binnengehaald, met dank aan de GGD GHOR. Het waren toptijden voor studenten, interimmers, planners, coaches, acteurs voor trainingen, projectleiders en de telefoontikkenleverancier.
De directeur van een groot callcenter zag het met lede ogen aan. Zijn conclusie: ‘We hebben een totaal incestueus jaar achter de rug, waarin een aantal partijen godvergeten veel geld hebben verdiend.’
Reactie van het Rode Kruis: ‘We hebben als noodhulporganisatie vrijwilligers, coaches en medische achterwacht aangedragen voor de flexibele schil bij het bron- en contactonderzoek,’ zegt Heleen van den Berg, directeur Nationale Hulpverlening van het Rode Kruis. ‘Bij de start waren dat 250 vrijwilligers en dat zijn we getrapt gaan uitbouwen. Op het hoogtepunt, in januari 2020, hadden we een contract voor 1150 vrijwilligers. In ons contract met de GGD GHOR is afgesproken dat we 6,50 per uur krijgen voor onze vrijwilligers. Dat is het gebruikelijke bedrag dat we hanteren voor de inzet van vrijwilligers. We hebben geen winstoogmerk, want we zijn een vereniging.’
Woordvoerder alarmcentrale Eurocross: ‘Wij hebben een bijdrage geleverd tussen 1 juni 2020 en 1 juli 2021. Op het hoogtepunt van onze ondersteuning leverde Eurocross 150 FTE voor het bron- en contactonderzoek. Inmiddels zijn we, door de daling van de aantallen besmettingen in combinatie met een toenemende vaccinatiegraad, gestopt met de werkzaamheden voor de GGD.’ Eurocross doet geen mededelingen over de gerealiseerde winst op het bco-onderzoek. Het blijft bij deze reactie: ‘Eurocross heeft over 2020 geen winst gemaakt, maar juist een fors verlies geleden door de coronacrisis.’
Alarmcentrale VHD, commercieel directeur Gerben Koopman: ‘De totale omzet van VHD is, ondanks de BCO activiteiten, lager uitgekomen dan 2019. Dit wordt veroorzaakt door de enorme afname van de reguliere activiteiten van VHD. Er is door VHD geen extra omzet gerealiseerd. De totale kosten en resultaat worden niet specifiek voor de GGD bijgehouden.’
Een woordvoerder van de GGD GHOR zegt over de overeengekomen tarieven: ‘BCO vindt plaats bij al dan niet door Covid-19 besmette personen die vrijwillig deelnemen en vereist van professionals uitstekende motiverende en communicatieve vaardigheden ten behoeve van diepte-interviews. Cruciaal daarbij is het op adequate, integere wijze verzamelen en registreren van specifieke en correcte gegevens rond personen en locaties, van belang voor de regionale GGD en het RIVM, voor het bijsturen van beleid. Dit tarief is afgesproken in verband met de grote urgentie en behoefte aan continuïteit van arbeidskrachten.’
De branchevereniging Klantenservice Federatie Nederland zegt: ‘Het bestuur van de Klantenservice Federatie (KSF) heeft kennisgenomen van de onderzoekspublicatie van Follow the Money over de contractering en inzet van de callcenterbedrijven gedurende de COVID-pandemie. De KSF bestaat voor het merendeel uit leden met een eigen contactcenter, leveranciers en ZZP’ers. Minder dan 10 procent van de leden zijn facilitaire callcenters (doen werk in opdracht van andere bedrijven). De KSF was niet betrokken bij de publicatie, maar een aantal van haar leden was wel onderwerp van onderzoek. De KSF is geschrokken van het beeld dat in de publicatie wordt geschetst van de wijze waarop de contractering van de bedrijven en uitvoering van de werkzaamheden hebben plaatsgevonden.’
Hans van den Bemt, voorzitter KSF: ‘Wij vinden dat bij de uiteindelijke uitvoering van de opdrachten van outsource callcenters en leveranciers niet alleen voldaan moet worden aan wetgeving en overeengekomen contractafspraken, maar dat ook de verwachtingen en waarden en normen van de samenleving leidend moeten zijn. Integriteit is een belangrijke waarde voor de KSF. Daarom vinden wij het belangrijk dat de onderste steen boven komt in deze casus. Vervolgens zullen wij als KSF onze positie en standpunt bepalen.’
53 Bijdragen
André Ockers 2
Al Dam 3
André OckersAndré Ockers 2
Al DamBen Franken 2
De zg. normen en waarden van de Lage Landen zijn terug te voeren op bovenstaande leus .
- De GGD en het grote staalbedrijf en de rapportage .....-
En de financiering vanzelfsprekend uit de openbare financiën middelen .
Straks komen er weer de begrotingen aan , die dan de volksvertegenwoordiging gaat bekijken, maar wat mij jaar en dag opvalt is dat de jaarrekeningen minimale of geen aandacht krijgen in de geschreven pers .
En dan gaat het over wat daadwerkelijk is uitgegeven !
Mijn hoogleraar Openbare Financiën kon dat niet genoeg benadrukken .
Vrijwilligers worden her en der gebruikt ,denkt U maar aan de openbare bibliotheken .
En...van eerlijke mededinging is natuurlijk geen sprake , hetgeen straks ook het geval zal blijken te zijn met de huidige teleologische opvatting van het doorvoeren van een zg. Europees milieu beleid , los van welke rechtsstatelijkheid de verschillende Europese landen aanhangen en ...het grote verschil per land van het Bruto Nationaal Inkomen .
Mijn complimenten voor Uw degelijk onderbouwde artikel !
Marco Fredriks 4
Ben FrankenKarel Eigenraam 1
Elly Heemskerk
Karel EigenraamAl Dam 3
Achteraf gaan zeuren is makkelijk. Met de kennis van nu.
Daarnaast is het logisch dat tarieven omhoog gaan bij schaarste. Dat er aan alle kanten (uit)geknepen werd is in mijn ogen het echte verhaal.
Elly Heemskerk
Al DamAndré Ockers 2
Al DamArthur Venis 3
André Ockersigcmr sceptic 1
Arthur VenisLukas Molenaar
Al DamRobert Schipperhein 3
Ik kom op: “overheid heeft te gemakzuchtig callcenterdiensten ingekocht met een te hoge (uur)prijs. Door de grote volumes hebben de aanbieders (te lang) veel geld verdiend”
De aanbestedingsregels zijn er niet voor niets, en de uitzonderingen daarop ook niet. Ik zou graag zien dat FTM doorvraagt bij de verantwoordelijke publieke partijen die de inkopen hebben opgetuigd, goedgekeurd en verlengd of het allemaal zuiver is gegaan. Tot nu toe is dat mij niet duidelijk.
En we betalen allemaal wel eens een tientje per uur teveel. Laten we ook niet gelijk moord en brand schreeuwen. Ik kan me best iets voorstellen bij het niet moeilijk doen over een tientje per uur meer of minder bij het aantrekken van partijen voor grootschalig contactonderzoek in een ontluikende crisis. En er zijn zat mensen zelfs nu nog bang voor covid en in crisis-mode.
Niek Oost
Robert SchipperheinHet lijkt mij een goede zaak om bij dit soort situaties de uiteindelijk verantwoordelijken openbaar ter verantwoording te roepen. Vooral om in de toekomst, in vergelijkbare situaties, een beter resultaat te krijgen.
Misschien moet er wel een systeem worden ingericht om een kwartaal of een half jaar, na ieder besluit/actie/aanbesteding van een bepaalde omvang, een openbare evaluatie te verplichten. En dan met alle betrokkenen.
Dat een bedrijf levert als dit tegen zeer aantrekkelijke voorwaarden kan, lijkt mij niet onlogisch. Dat er in de eerste paar maanden tot zeer aantrekkelijke voorwaarden is besloten kan ik ook begrijpen.
Dennis Mijnheer 4
Robert SchipperheinGroet, Dennis
Robert Schipperhein 3
Dennis MijnheerDank voor je antwoord. Ik heb de beschrijving van het ‘inkoopbeleid’ rondom testen voor toegang ook gevolgd. Dat beleid is niet best. Maar geldt dat ook (in die mate) voor de inkoop van de callcenter diensten? En welke publieke diensten en poppetjes dragen daar directe verantwoordelijkheid voor?
Dat zijn in ieder geval de belangrijkste vragen die bij mij opkomen na het lesen van je waardevolle artikel.
Marco Fredriks 4
Dennis MijnheerDennis Mijnheer 4
Marco FredriksMarco Fredriks 4
Dennis MijnheerJ- Laros 1
Dennis MijnheerRobert Schipperhein 3
Dennis MijnheerMarco Fredriks 4
Robert SchipperheinJohan horeman 1
Van de week herhaaldelijk het algemene politienummer gebeld. Geen spraakverbinding. Dit gemeld bij 112 die wel bereikbaar waren en zeiden dat mijn ervaring niet klopte. Vriendelijk maar zinloos gesprek. De volgende dag werkte de spraakverbinding wel. Maar jij bent de sul die wel mag betalen voor een gemeenschapsdienst. Heel commercieel die geliberaliseerde gemeenschap.
Hetzelfde geldt voor telecombedrijven en OV-bedrijven. Niet bereikbaar. Ze sturen alleen opdrachten en propaganda maar weigeren te communiceren. Ten nadele van de klant. En waag het niet te betaling stop te zetten dan gaan ze over in incasso modus. Weer niet het belang van de klant maar van de monopolist.
Monopolistische concurrentie werkt prima (oligopolie) met onechte campagnes en te hoge prijzen. De "callcenters" zijn daar een onderdeel van.
De klant centraal zullen ze zeggen, maar afmelden is nauwelijks een optie.
Karolijne Bauland 8
Johan horemanIk hoop dan ook dat dit stuk de opmaat is naar meer aandacht voor deze vreselijke 'bedrijfstak' vol winstpakkers die vooral tot doel lijkt te hebben om burgers (klanten) op afstand te houden en af te schepen.
Een dergelijk onderzoek voorbij de waan van de dag lijkt me juist nu nodig. Veel succes!
Johan horeman 1
Karolijne BaulandDe markt is een heel efficiënte manier om de verschillen tussen vraag en aanbod met elkaar in evenwicht brengen, op de lange termijn. Daarvoor is wel een marktmeester, bijvoorbeeld de overheid, nodig. Wat we hier veel zien is een overheid die dat niet wil, zichzelf graag opheft en alles aan de ongereguleerde markt overlaat.
Tarieven callcenter-bezetting die GGD GHOR betalen aan de markt zijn € 39,50 voor mensen die zelf € 10,10 betaald krijgen. De kosten voor die mensen zijn € 23,10. Dat laat een bruto marge van € 16,40 per gewerkt uur. Daarvoor moet je heel wat management toe kunnen voegen.
Op de radio hoor ik Jort Kelders huilen over het gebrek aan personeel in de horeca omdat de GGD te veel betaalt. Bekend is dat de effectieve vraag bepaald waar geleverd wordt. Maar wat tussen top en bodem van de markt gebeurt is duister ... en verhelderd in dit artikel. Dank FtM.
Karolijne Bauland 8
Johan horemanIk denk dat de (anonieme) callcenters door hun opdrachtgevers gebruikt worden als winstverhogende 'kreukelzone' tussen dure medewerkers en ontevreden, gefrustreerde burgers en klanten.
Dat is niet alleen vervelend, maar ook schadelijk voor de dienstverlening; echte, ernstige knelpunten komen niet meer boven water, burgers lopen te hoop tegen scripts en slecht geïnformeerde, ongeïnteresseerde medewerkers.
Medewerkers kunnen vaak niets met relevante informatie omdat een leidingevende niet bereikbaar is.
Tel daarbij op dat veel gesprekken opgenomen schijnen te 'moeten' worden en je begrijpt waarom ik callcenters zulke nutteloze,
ergerlijke dramaclubs vind.
Arthur Venis 3
Karolijne BaulandDat ik dat als softwareontwikkelaar nog eens zou zeggen 🤭
Karolijne Bauland 8
Arthur VenisHet enige verschil is dat 'agents' gewoon boos en beledigend mogen worden.
- 'Nou, als je zo tegen me praat ga ik de verbinding verbreken hoor!'
• ('Doe wat je niet laten kunt')
Waarom accepteren (Nederlandstalige) klanten dit? Als het echt niet anders kan kies ik tegenwoordig wel eens voor de optie 'Engels'. Het klinkt gek, maar het helpt.
PAM Le Nez 4
Mondkapje = een verdienmodel
Prikkie = een verdienmodel
Test = een verdienmodel
App = een verdienmodel
Bco = een verdienmodel
Callcenter = een verdienmodel
Npo = zakken vullen
Politicus = zakkenvuller
Omt lid = zakkenvuller
En wie betalen het allemaal??
Juist!
En wat zijn de resultaten??
Juist!
All about the money. To follow how it all becomes a great waste.
Wanneer zal die hele vuile was eens duidelijk naar buiten gehangen worden, opdat ermee gestopt zal worden??
igcmr sceptic 1
PAM Le NezPAM Le Nez 4
igcmr scepticVan de bevolking??
Arthur Venis 3
PAM Le NezIk ben cynisch geworden, ik weet het. Ik geef het toe.
PAM Le Nez 4
Arthur VenisHerbert Kuipers 4
Arthur Venis 3
Herbert KuipersCynisme is mijn deel na deze corona-ellende.
A B
Robert Schipperhein 3
A BArthur Venis 3
Robert Schipperheinmary huwae 2
Wim Maaskant
Arthur Venis 3
Wim MaaskantCorry Gommers
De vergoeding kwam neer op 50 euro per maand, waarvan je zelf dan nog een headset van 40 euro moest kopen. Kwam neer op ongeveer 1,50 per uur.
Als ik bovenstaande lees, voel ik me niet bedrogen hoor. Ik denk er nog steeds over als eerder beschreven.
Maar wat ik niet begrijp is dat de overheid op dit vlak en ook bij zaken als Testen voor Toegang, geen professionele inkopers inschakelt. En ook in de contracten niet meer vastlegt over afschaling. Of op werkelijk gemaakte kosten achteraf stuurt.
Wij hoeven toch niet de grote investeringsvehikels te sponsoren, zodat mensen nog meer uitgebuit kunnen worden. Stond echt te kijken van maar 10,10 per uur voor callcentermedewerkers.
Arthur Venis 3
Corry GommersIn mijn bedrijf zijn de liquide middelen helaaswel eindig… Zelfs wanneer het crisis is.
Ruud Leether 1
Arthur Venis 3
Ruud LeetherPrecies dat. Na 15 maanden nog steeds.
Dennis Mijnheer 4
Ruud LeetherWillem Smit
Gertjan Steendam 2
Arthur Venis 3
Gertjan SteendamJasper van Weerd 1
Henry Groenheijde 3
Adriaan Tanis