VERENIGEN DOEN WE SAMEN

maandag 14 februari 2022

OEF! Na twee jaar behelpen mogen sociaal-culturele en amateurkunstenorganisaties opnieuw volop fysieke activiteiten organiseren, mits het in acht nemen van een aantal ingeburgerde coronamaatregelen. Die organisaties hebben bakken goesting en knaldrang, maar om burgers aan te zetten (opnieuw) deel te nemen aan het verenigingsleven en om steden en gemeenten aan te moedigen dat verenigingsleven zo goed mogelijk te ondersteunen in hun heropstart, lanceert De Federatie de campagne "Verenigen doen we samen".

Verenigen doen we samen

Visual poster WEB — Campagneposter die breed verspreid werd in Vlaanderen en Brussel.
Ontwerp poster en illustraties: Nena Peeters

13 maart 2020. Het normale leven viel onverwacht stil. Iedereen moest ‘in zijn kot blijven’ en fysiek verenigen kon niet meer. De talloze lokale verenigingen en duizenden gedreven vrijwilligers wrongen zich in bochten om mensen virtueel samen te brengen, vereenzaming tegen te gaan en betrokkenheid hoog te houden. Maar het is op alle fronten hard. Menselijk en financieel. Een worsteling tussen hoop en wanhoop, tussen koppig voortdoen en opgeven. Maar de hoop en creativiteit overwonnen. En nu mag en kan het eindelijk weer. Samen verenigen! Omdat we het o zo hard gemist hebben en o zo noodzakelijk is, willen we deze doorstart/heropstart ondersteunen met inspiratie voor verenigingen, ondersteuningstips voor lokale besturen en gebundelde activiteiten voor burgers. Bovendien kan iedereen die dat wenst campagnemateriaal gebruiken in eigen tijdschriften, websites, nieuwsbrieven en op sociale media. Steden en gemeenten kunnen er hun ondersteuningsaanbod voor hun lokale verenigingen mee in de kijker zetten. Organisaties kunnen de campagne inzetten in hun ledenwervingsstrategie en burgers worden opgeroepen kennis te maken met verenigingen en/of hun lokale verenigingen te steunen. Duik hieronder in alles wat de campagne te bieden heeft!

Veilig verenigen doen we samen! Doe je mee?

Campagnemateriaal #samenverenigen

Verenigen doe je samen. Campagne voeren ook! Hoe meer zichtbaarheid we genereren, hoe interessanter voor iedereen die zich inzet in sociaal-culturele en amateurkunstenorganisaties. Er zijn verschillende manieren om de campagne mee uit te dragen. Deel het bovenstaande animatiefilmpje (Vimeo / Youtube) op jullie website en op jullie sociale media. Met een boodschap naar keuze maar graag met de hashtag #samenverenigen.
We bundelden in deze map 11 afbeeldingen en de digitale versie van de campagneposter. De afbeeldingen tonen telkens een ‘eenzame verenigingsactiviteit’, met een aangepaste versie van de slogan “Veilig verenigen doen we samen! Doe je mee?”. Neem de afbeeldingen op in allerlei digitale communicatiekanalen en koppel er al dan niet een concrete oproep aan. Ook hier graag met de hashtag #samenverenigen.
Let op: wens je de poster/afbeeldingen te gebruiken in drukwerk? Gebruik dan de versies in deze map. Op Facebook? Wijzig dan tijdelijk je omslagfoto in deze banner. Als (extra) emailhandtekening kan je deze banner gebruiken. Laat je volledig gaan met tekst en boodschappen, maar wie op zoek is naar een kort voorbeeldtekstje kan mogelijks dit opnemen: 3 maart 2020. Het normale leven viel onverwacht stil. “Blijf in uw kot” duurde veel langer dan we ooit hadden kunnen vermoeden. We bleven actief maar onze zichtbare, fysieke activiteiten vielen zo goed als stil. Het was vaak schipperen tussen hoop en wanhoop, tussen koppig voortdoen en opgeven. De hoop en creativiteit overwonnen, maar er is ook moeheid en twijfel in sommige geledingen van onze organisatie. Daarom willen we er de komende maanden alles aan doen om onze organisatie op alle fronten volop te doen herleven en velen aan boord te krijgen. We hopen daarbij op een goede ondersteuning van lokale besturen. (tips voor de heropstart zijn te vinden in de inspiratiekit van De Federatie).
Hang de campagneposter op! Maak er een foto van en bezorg hem aan ons of zet hem op je instagrampagina, tag @defederatie_scw.ak en voeg #samenverenigen toe. Kreeg je geen poster en wil je er eentje (A2-formaat) ophangen? Geef een seintje en we sturen hem op.
Let wel! Maak je gebruik van het campagnemateriaal, hou er dan rekening mee dat de ontwerper altijd de morele en intellectuele eigendomsrechten behoudt. Dat impliceert dat er geen vormelijke wijzigingen mogen aangebracht worden op het aangeleverde materiaal zonder toestemming te vragen aan de ontwerper. Bijvoorbeeld kleurwijzigingen, afsnijdingen of toevoegingen. Ook bedankt om het materiaal enkel in het kader van dit project te gebruiken en om de naam van de ontwerper (i.c. Nena Peeters) te vermelden op alle dragers.

Jouw activiteiten op UiTinVlaanderen?

We kunnen weer samen debatteren, organiseren, mobiliseren, bewegen, bijleren... Publiq ondersteunt de campagne door het verenigingsleven - en dus ook de talloze sociaal-culturele en amateurkunstenorganisaties - in de kijker te zetten op kanalen als UiTinVlaanderen.be en meer dan 200 agenda’s van steden en gemeenten! Om in die agenda’s te verschijnen is het uiteraard belangrijk dat organisaties hun activiteiten zo volledig en correct mogelijk invoeren in de UiTdatabank.

Enkele tips om de aandacht te trekken van potentiële bezoekers:

Vul een aantrekkelijke titel in
Voeg zeker een afbeelding toe (mooie sfeerbeelden helpen om je bezoeker te overtuigen)
Voorzie ook de prijs, locatie, aanvangstijden en data

Vergeten hoe je kan invoeren? Geen nood, de handleiding van Publiq gidst jou er nog even door.

Samenspel met lokale besturen

Lokale verenigingen en lokale besturen hebben elkaar in deze tijden van heropstart meer dan ooit nodig. Het is nu dus hét moment om in dialoog te gaan met elkaar. Mentale steun en waardering van hun lokaal bestuur is voor veel organisaties van groot belang. Wederzijdse verstandhouding zal ook zorgen voor een sneller herstel van het lokale gemeenschapsleven. Want veilig verenigingen is momenteel perfect mogelijk én is een belangrijk element in het mentaal welzijn van burgers. We roepen dan ook vooreerst lokale besturen op om niet strenger te zijn dan de federale en/of Vlaams geldende maatregelen. Tenzij er zich natuurlijk lokaal een acuut gezondheidsrisico zou voordoen. Lokale besturen kunnen ook gebruik maken van bovenstaand campagnemateriaal. Alle cultuur- of vrijetijdsdiensten ontvingen overigens enkele exemplaren van de campagneposter. Zie je hem hangen in je gemeente? Maak er een foto van en bezorg hem aan ons of zet hem op je instagrampagina, tag @defederatie_scw.ak en voeg #samenverenigen toe.

Ondersteuningstips voor lokale besturen

In maart 2021 bezorgden we onderstaande ondersteuningstips aan alle lokale besturen in Vlaanderen en Brussel. Enkele hiervan zullen al wat gedateerd zijn, maar de meeste blijven nog wel een tijd gelden. Bedankt aan de lokale besturen die hiermee hun nek uitsteken! Ben je als lokaal bestuur goed bezig op dat vlak? Laat het ons dan aub weten!

Financieel ontzorgen

Voor vele lokale verenigingen betekende de lockdown in het voorjaar 2020 een letterlijke streep door de rekening. In april/mei 2020 verspreidden we daarom al een 8-puntenplan over hoe u als lokaal bestuur kon bijspringen. We hadden het liever niet moeten doen, maar we zijn genoodzaakt om u op te roepen om deze ter harte te blijven nemen tot er opnieuw een mate van normaliteit terugkeert. Intussen kreeg uw lokaal bestuur ook middelen vanuit het Noodfonds cultuur die moeten ten goede komen aan de getroffen organisaties in de brede cultuursector. Naar aanleiding van deze steun deden we eerder al enkele concrete suggesties over hoe u deze middelen het effectiefst en efficiëntst kan besteden. Sommige gemeenten blijken daar heel bedachtzaam en op maat van reële noden mee om te springen; anderen geven alle verenigingen een extraatje en een minderheid voegt dit gewoon toe aan de gemeentekas. Heel wat gemeenten moeten nog vastleggen wat ze ermee zullen doen en zullen hierover nog debatteren. Voor deze laatsten herhalen we onze suggesties hier nogmaals:

Investeer deze middelen daadwerkelijk en rechtstreeks in het lokaal verenigingsleven. Ondanks het feit dat ze -volgens de Vlaamse overheid- ingeschreven moeten worden als 'andere algemene werkingssubsidie' pleiten we er sterk voor om dit geld niet zomaar aan de gemeentekas toe te voegen.

Ga niet té snel. In een oproep die we in het najaar 2020 samen met andere sectororganisaties verspreidden, wezen we op het belang van vooraf “de tijd te nemen om een analyse van de noden op het terrein te maken en daarvoor in overleg te gaan met alle betrokken partijen. Geef de voorkeur aan een goede, doordachte investering in de lokale spelers boven een snelle beslissing waarbij verschillende organisaties uit de boot zullen vallen en/of de grootste behoefte niet per se gedekt wordt.”

Ga voor lokaal maatwerk als het over compensaties gaat. Verdeel deze middelen niet forfaitair over alle verenigingen op uw grondgebied of volgens klassieke verdeelsleutels zoals ledenaantal, maar werk een soort eenvoudige 'hinderpremie' uit. Richt u daarbij prioritair naar organisaties met minder dan 1 VTE in dienst. Bevraag op een eenvoudige, laagdrempelige manier wat de geleden schade is en verdeel de middelen op basis daarvan. Zo kunnen organisaties bijvoorbeeld aangeven dat ze een eetfestijn of een voorstelling planden en rekenden op een bepaald aantal inkomsten om uit de kosten te komen. Maak dit niet ingewikkelder dan nodig zodat dit voor zowel de betrokken ambtenaren als organisaties haalbaar blijft. Hier vindt u een voorbeeld van dergelijke impactbevraging. Via eenzelfde logica kan u mogelijks ook een lokale variant van de Vlaamse culturele activiteitenpremie uitwerken.

Koppel geen bijkomende voorwaarden aan deze steun. Vooreerst zal de mate van de steun per organisatie allicht niet zo gigantisch zijn dat ze bijkomende criteria rechtvaardigt. Het is in deze fase ook belangrijk dat verenigingen zich volop kunnen focussen op de kern van hun eigen werking. Dit komt ook het lokale weefsel als geheel ten goede. Daarbij aansluitend: hou de dossier- en bewijslast laag en in proportie met de aangeboden steun.

Geef ook (nog) niet-erkende verenigingen binnen het sociaal-culturele veld de kans om steunmiddelen aan te vragen.

Wees transparant over hoe u de middelen uit het noodfonds verdeelde over sectoren, organisaties en op welke manier u die ter beschikking stelde (eenmalig, recurrent, combineerbaar e.d.). Communiceer dit ook helder.

Beschouw de middelen als een extra injectie in het verenigingsleven en neem er dus nieuwe initiatieven mee. Gebruik de middelen niet om eventuele al genomen steunmaatregelen voor het lokale verenigingsleven te financieren.

In lijn daarmee is het aangewezen om een deel van het geld te investeren in lokale relance. Zo kan er gedacht worden aan een kortlopende lokale campagne om burgers aan te sporen om opnieuw volop deel te nemen aan het verenigingsleven. Structureler kan een klein deel van de middelen ook ingezet worden om een soort lokale corona-taskforce op te starten waarin via dialoog tussen bestuur, ambtenaren, organisaties en burgerinitiatieven naar de (nabije) toekomst kan gekeken worden. Zo maakt u er meteen ook een investering in partnerschap van.

In deze fase van aarzelende ‘heropstart’ zijn lokale verenigingen sterk bezorgd dat hun deelnemers, het publiek, zal wegblijven. Uit angst of omdat ze andere prioriteiten leggen. Om deze prille heropstart te ondersteunen en vertrouwen te tonen in verenigingen die zich uit de naad werken om alles veilig te laten verlopen, kan u bijvoorbeeld een soort “verenigingscheque” overwegen. Die biedt u op een laagdrempelige manier aan aan uw inwoners die daarmee het lidgeld van een organisatie (deels) kunnen betalen, inkom kunnen betalen voor een activiteit en dergelijke. Het kan mensen die twijfelen of ze wel ‘waar voor hun geld’ zullen krijgen, over de streep trekken en verenigingen hebben deze gelden nu echt nodig. Een lokale campagne of een oproep via uw gemeentelijke communicatiekanalen om uw inwoners aan te sporen lid te blijven van hun (lokale) vereniging is relatief makkelijk en goedkoop te organiseren. Dat deden ze bijvoorbeeld in Nijlen, waar de oproep ook te zien was op de digitale infoborden in de gemeente. In Mol werd een open brief aan verenigingen ook aan alle inwoners bezorgd. En er zijn zo meerdere mooie voorbeelden.

Organisatorisch ontzorgen

Lokale verenigingen draaien voor het overgrote deel op vrijwilligers. Velen van hen staan te popelen om zich opnieuw te kunnen smijten voor hun vereniging(en). Maar bij het lezen van alle veiligheids- en hygiënische maatregelen waaraan een verenigingsactiviteit moet voldoen, zinkt hen de moed vaak in de schoenen. En dat is bijzonder jammer. Want ‘veilig verenigen’ kán en is een absolute meerwaarde voor het mentaal welzijn in deze barre tijden. Als gemeente kan u daarbij helpen door bijvoorbeeld zelf poetsbeurten te voorzien van locaties die gebruikt worden door verenigingen. Of door het nodige hygiënische materiaal zoals water, zeep, handgel en mondmaskers te voorzien. Voor een gemeente is dit zowel financieel als praktisch een haalbare kaart, terwijl dit voor vele individuele verenigingen een grote horde is. Heel wat organisaties schakelden in een rotvaart over naar (semi-) digitale activiteiten. Ze stellen daarbij vast dat er meer mensen dan gedacht onvoldoende ‘digitaal geletterd’ zijn om hier in te kunnen meestappen, terwijl ze dit wel heel graag willen. Het is daarom hét uitgelezen moment om ook lokaal in te zetten op e-inclusie. In het kader van de laatste Week van de Geletterdheid werd de website http://ikbenmee.be/home/ gelanceerd. Daarop vindt u onder andere een toolbox met nuttig materiaal. Wil u concreet aan de slag, steek dan zeker eens uw licht op bij de Avansa in uw regio of bij Digidak.

Correcte en heldere informatie

Maandenlang werden we geconfronteerd met snel wijzigende regels, als individuele burger en als betrokkene bij één of andere ‘sector’, de horeca, onderwijs, kunstensector, sport enz. Er golden/gelden andere regels binnen en buiten; met of zonder publiek enz. Vele lokale activiteiten bestaan uit verschillende onderdelen en moeten dus in regel zijn met meerdere richtlijnen. Denk bijvoorbeeld aan een stadswandeling (buiten) met een inleidend educatief woordje door een gids (binnen) gevolgd door een bescheiden hapje en drankje (binnen). Dat kán, mits het naleven van de regels, alleen is het ook hier voor een modale vrijwilliger niet evident om al deze verschillende richtlijnen te kénnen, ze correct te interpreteren en toe te passen. Concreet kan u bijvoorbeeld zorgen voor een grote (online én offline) aanspreekbaarheid over coronarichtlijnen voor sociaal-culturele verenigingen. Ondersteun verenigingen om hen het bos door de bomen te laten zien en hen inzicht te geven in wat kan en niet kan. Je kan hen helpen om (indien nog nodig) de evenementenmatrix (CERM en CIRM) in te vullen die voor u de basis vormt om al dan niet de activiteit toe te laten of te vergunnen. Ook infosessies voor vrijwilligers of (interne/externe) coaching van sociaal-culturele verenigingen over hoe ze veilig kunnen verenigen is het overwegen waard. In enkele gemeenten werd een soort coach of manager aangeduid die gold als centraal aanspreekpunt over corona voor het brede verenigingsleven. Uiteraard is het daarom belangrijk dat de betrokken ambtenaren of contactpersonen zelf heel goed op de hoogte zijn van de richtlijnen en de praktische omzetting daarvan. Eens er meer duidelijkheid is over wat kan en mag, organiseren we een webinar die in de inspiratiekit op onze site zal opgenomen worden.

Maak plaats!

Allerlei verenigingen houden van een eigen plek. Een jeugd- of clublokaal, een ontmoetingscentrum, een parochiezaal, de refter van een school ed. Door de verplichte afstandsregels daalt de capaciteit van een ruimte plots drastisch. In een tijd van voorzichtige heropstart zijn verenigingen dus allemaal op zoek naar geschikte ruimtes in uw gemeente. De facto zijn dit de grootste zalen. Weinig gemeenten hebben de luxe om over voldoende dergelijke zalen te beschikken om iedereen tevreden te stellen. Daarom is het aangewezen om de grootste locaties zoveel mogelijk ter beschikking te stellen voor verenigingsactiviteiten en ervoor te zorgen dat die locaties optimaal renderen. Dit betekent bijvoorbeeld ook intensiever poetsen, verluchten ed. (zie hoger). De nood aan ruimte is heel groot. De nood aan creativiteit om aan die nood te voldoen, is nog groter. We kregen meerdere berichten van organisaties die hun vormingen of andere activiteiten niet langer mochten organiseren in schoollokalen. Dit omdat in het protocol onderwijs staat dat niet-essentiële bezoekers niet langer de school binnen mogen. Wat essentieel en niet-essentieel is, wordt niet gedefinieerd, dus daar ligt marge om dit lokaal op een verenigingsvriendelijke manier te interpreteren. Zonder uiteraard in te boeten op veiligheid. Zo komt het gros van organisaties die vormingen geven in een klaslokaal maar sporadisch in het lokaal en komen ze nooit rechtstreeks in contact met leerlingen. Met de nodige afspraken en hygiënische maatregelen zijn dit soort problemen op te lossen.

Leer het lokaal verenigingsleven kennen

Poog van de nood ook een deugd te maken. Zo kan u een laagdrempelige bevraging over de (financiële) impact van corona bijvoorbeeld om de twee maanden herhalen. Of telkens een ander aspect bevragen. Het kan ook actiever door groepen organisaties uit te nodigen voor een overleg. Dit kan gelinkt zijn aan lokale informatie over coronarichtlijnen bijvoorbeeld, maar gaat best ook ruimer. Zo kom je te weten wat hen bezig houdt, waar ze bang van zijn, waarvoor ze graag steun willen. Doe dit niet één op één, maar in groep, zodat ze ook leren van elkaar en niemand zich uitgesloten voelt. Een andere optie is om met alle verenigingen samen plannen te smeden voor één of meerdere kick-off momenten waarbij de heropstart ‘gevierd’ kan worden. Dit kan een lokale dynamiek met zich meebrengen waar bv ook amateurkunstenaars en lokale handelaars beter van worden.

Je hoeft het warm water niet uit te vinden

Is uw gemeente te kleinschalig en heeft ze onvoldoende mensen en middelen om met bovenstaande suggesties aan de slag te gaan? Bekijk dan of er mogelijks met aanpalende gemeenten concrete afspraken kunnen gemaakt worden. Bijvoorbeeld over gebruik van locaties, aankopen van hygiënisch materiaal, poetsdiensten e.d. Misschien kan het intergemeentelijk samenwerkingsverband rond cultuur dat actief is in uw regio hierin iets betekenen? Samen sterk! Creatief zijn is momenteel voor iedereen dé boodschap, dus ook voor lokale besturen die hun verenigingen willen ondersteunen. Dit betekent niet dat u telkens het warm water moet uitvinden. Daarom bundelden we dus heel wat zaken in onze inspiratiekit. Ook andere sectororganisaties deden dat, waarnaar u hier enkele linken vindt.

Inspiratiekit voor de lokale heropstart

De Federatie ontwikkelde een inspiratiekit om alle actoren die betrokken zijn bij de lokale revival van het verenigingsleven te inspireren en te motiveren. Hij bevat aanknopingspunten en goede voorbeelden om de draad langzaam maar zeker opnieuw op te pikken.
In de inspiratiekit vind je een greep acties die als voorbeeld of inspiratie kunnen dienen om zelf mee aan de slag te gaan. Hetzij als lokale vereniging, hetzij als lokale ambtenaar of beleidsmaker.
Je vindt er:

Concrete voorbeelden en acties van vrijwilligers en verenigingen die aan de slag bleven.
Vormingen en achtergrondinformatie die aansluiten bij specifieke en actuele noden van lokale vrijwilligers en hun verenigingen.
Suggesties aan lokale beleidsmakers en ambtenaren over hoe zij hun lokale verenigingen kunnen ondersteunen.
Richtlijnen waar je rekening mee houden bij de organisatie van activiteiten.

Hier vind je de inspiratiekit!

#SAMENVERENIGEN