Nieuwe horizon voor Marc Lambotte: “Rijk leven, met of zonder technologie”

“Rijk zijn” wordt door de meesten onder ons geassocieerd met veel geld hebben. Anderen beleven hun rijkdom op een andere manier. In spiritualiteit, in een hechte vriendenkring, in belezenheid, in intense avonturen, in ware liefde en vandaag misschien ook steeds vaker in het leven in meerdere werelden.

Voor u in dit laatste stukje een sterke indicatie begint te zien dat het snel achteruit gaat met mijn mentale gezondheid, wil ik u met gepaste nederigheid vragen even geduld te hebben en uw vinger niet onmiddellijk naar de delete-knop te laten afdwalen. Of zoals we het zo vaak horen in goedkope Amerikaanse series met pakkende verhalen over denkbeeldige rechtszaken: “Please bear with me.”

Het leven in meerdere werelden is namelijk niet nieuw. Waarschijnlijk doen we het allemaal. Wanneer we wegdromen en onze fantasiewereld binnenstappen. Of als we echt dromen. Of de ogen sluiten en opgaan in goede muziek. Of wegzinken in een romantische film. Of onszelf verliezen in een spannend boek.

Sommigen kiezen al sinds mensenheugenis voor meer extreme middelen. Talrijke natuurlijke en synthetische, meestal illegale producten hielpen en helpen mensen om een andere wereld te betreden. Een wereld waarin ze kunnen wegvluchten en hopen verlost te zijn van de zorgen van hun echte bestaan. Het hoeft geen betoog dat de vervulling van hun wensen maar van heel tijdelijke aard is en de impact op de realiteit voorspelbaar negatief. Maar er zijn nieuwe opties…

Meer dan een kwart eeuw geleden kwam ik in contact met een bijzondere extra wereld. In 1993 verscheen namelijk een computerspel met de naam Doom op de markt. Het was een First Person Shooter-spel dat werkte op pc’s die je vandaag enkel nog in musea aantreft. En toch… hoe pover de kwaliteit van de beelden ook was, wanneer ik speelde, vergat ik de tijd, raakte ik helemaal los van het echte bestaan en werd ik volledig opgeslorpt door de virtuele wereld van de bunker waarin het verhaal zich afspeelde. 

Vandaag, decennia later, zijn we allemaal vertrouwd met beelden van mensen die lichamelijk aanwezig zijn in onze wereld terwijl ze geestelijk ergens anders zijn. Verslaving aan het scherm is een gekend, zij het niet altijd erkend probleem. Het lijkt wel sociaal aanvaardbaar geworden te zijn om met iemand op restaurant te gaan en dan de smartphone als gesprekspartner te verkiezen boven het restaurantgezelschap. Weinigen zien er graten in dat mensen als smartphonezombies door de stad waren. En zelfs al weten we dat smartphonegebruik tijdens het autorijden of het fietsen levens in gevaar brengt, velen vinden niet de mentale kracht om het toestelletje opzij te leggen.

Dat brengt ons bij een belangrijke uitdaging. Technologie die onze levenskwaliteit sterk kan verbeteren, houdt ook risico’s in. Kernfysica legde de basis voor medische behandelingen die mensenlevens redden – en ook voor misbruik in de vorm van kernwapens. Hoe zorgen we ervoor dat we de toegevoegde waarde van technologie benutten en tegelijkertijd de kans op misbruik klein houden?

Alles begint met degelijke informatie over de risico’s van (verkeerd) gebruik van technologie. Te veel of te weinig van iets leidt vrijwel altijd tot problemen. Daarom zijn er bijvoorbeeld allerlei – vaak wettelijke – normen die onze gezondheid beschermen. Meestal gaat het dan om lichamelijke gezondheid.

Vandaag zien we echter steeds vaker dat we wat meer aandacht zouden mogen hebben voor onze geestelijke gezondheid. We maken ons druk over de lichamelijke gevolgen van elektromagnetische straling – ondanks al het wetenschappelijk bewijs dat er bij normaal gebruik geen gevaar is. Over de risico’s die geestelijke verslaving aan de smartphone met zich meebrengt, lijken weinigen zich zorgen te maken. Ik zag alvast geen betogingen in Brussel rond dat thema.

Tot spijt van wie het benijdt, technologische vooruitgang kun je niet stoppen. Wat we wel kunnen doen, is verstandig leren omgaan met nieuwe technologie. Dat heeft te maken met hoe we ze gebruiken, en ook met wanneer, hoe lang en in welke omstandigheden. Voor wie het wil, kunnen we daar moeilijkere woorden op plakken als ethiek, sociologie en nog een hele reeks andere termen die op “gie” en “iek” eindigen, maar eigenlijk is de opdracht die we onszelf moeten geven heel eenvoudig te verwoorden.

Laten we onze kinderen en onszelf leren omgaan met technologie zodat we een rijker leven kunnen leiden. Rijker in al zijn betekenissen. Rijker als in voller, dieper en gelukkiger.

Wil u reageren of heeft u zelf een boodschap van Marc? Dan kan dat via marc.lambotte@agoria.be.