Warmtenetten bij bestaande bouw
Een warmtenet is een netwerk onder de grond van leidingen waardoor warm water stroomt. Dit warme water stroomt naar huizen of gebouwen om ze te verwarmen en van warm water te voorzien, bijvoorbeeld voor de kraan, de douche en de wasmachine. Een warmtenet geeft altijd warmte aan meerdere huizen en/of gebouwen. Daarom wordt er over collectieve warmte gesproken. Dit in tegenstelling tot de centrale verwarming die individueel, dus ter plekke in huis, het water verwarmt met aardgas.
De overeenkomst tussen een cv-installatie en een warmtenet is dat beide het water op hoge temperatuur kunnen verwarmen. Dat betekent dat bijvoorbeeld ook oudere huizen, met weinig isolatie, snel verwarmd kunnen worden. Zelfs als het buiten heel koud is. Echter kost de verwarming dan veel energie wat vooral met aardgas niet duurzaam is. Het voordeel van een warmtenet is dat er een duurzame warmtebron gebruikt kan worden, zoals bijvoorbeeld restwarmte uit de industrie, zonnewarmte, bodemenergie of geothermie (aardwarmte). Een duurzaam warmtenet heeft als doel om (stapsgewijs) de meest duurzame warmtebron te gebruiken die beschikbaar is. Meer lezen over duurzame bronnen
Bij bestaande bouw gaat het meestal om hoge temperatuur (80°C-120°C) of midden temperatuur (55-75°C) warmtenetten. Steeds vaker worden er ook koudenetten ontwikkeld. Deze werken hetzelfde als warmtenetten maar hebben als doel huizen en gebouwen te verkoelen.
Dit is een graphic van een warmtenet. De rode lijnen stellen de leidingen voor waardoor het warme water naar de huizen toe stroomt. De warmte wordt afgegeven in de gebouwen en koelt daardoor af. Het afgekoelde water stroomt via de blauwe leidingen terug. Graphic van Weijers Waalwijk.
Deze foto laat warmteleidingen zien. Om de leiding zit een dikke laag isolatie zodat het warme water niet afkoelt tijdens het transport naar de woning of het gebouw. Foto van Visser Smit & Hanab.
Warmtenetten bij nieuwbouw
Wanneer een woning goed geïsoleerd is, zoals bij nieuwbouw of gerenoveerde huizen, hoeft het water niet zo heet te zijn om een huis of gebouw te kunnen verwarmen. De isolatie zorgt er tenslotte voor dat de kou buiten blijft en de warmte binnen.
Doordat de warmte goed blijft hangen in huis, lukt het ook om een kamer warm te krijgen met minder hitte. Dat scheelt veel energie. Voor nieuwbouw of geïsoleerde huizen worden daarom midden (55-75°C) of lage (30-55°C) temperatuur warmtenetten gebruikt. Bij lage temperatuur is er voor warm tapwater een aanvullende duurzame voorziening nodig zoals een warmtepomp of een buffervat. Bij zeer lage temperatuur warmtenetten met bijv. als bron aquathermie, is dit zowel voor de verwarming als het tapwater nodig.
Het gebruik van lage temperatuur warmtebronnen is relatief nieuw. Er zijn talloze mogelijkheden in Nederland om deze te gebruiken. De techniek is er klaar voor. De uitdaging is om voldoende projecten van de grond te krijgen om zonder aardgas in de Nederlandse warmtebehoefte te voorzien.
Duurzame en flexibele warmtebronnen
Wat voor warmtebronnen gebruikt worden voor een warmtenet hangt af van welke er in de buurt beschikbaar zijn. Voor ieder gebied is dat maatwerk. Bij een warmtenet worden vraag en aanbod altijd op elkaar afgestemd. In principe kan elke warmtebron gebruikt worden; het maakt niet uit hoe het water voor een warmtenet opgewarmd wordt, mits de temperatuur maar hoog genoeg is en de bron duurzamer is dan aardgas. Dit betekent dat een warmtenet flexibel en toekomstbesteding is, want als de omstandigheden veranderen kan je de warmtebron aanpassen.
Ook is het mogelijk om verschillende bronnen tegelijk te gebruiken, dat noem je een bronnenmix. Bij een duurzaam warmtenet is het doel om steeds meer van de meest duurzame bronnen te gebruiken, zo maak je een warmtenet stapsgewijs 100% duurzaam. De bronnenmix hangt af van welke bronnen in de buurt aanwezig zijn of ontwikkeld kunnen worden. Voor ieder warmtenet in Nederland zijn verschillende opties mogelijk, afgestemd op de eigenschappen van het warmtenet, de gebouwen en/of huizen. Via een warmtenet kunnen we dus hele straten en wijken aardgasvrij maken. Hier zet Stichting Warmtenetwerk zich voor in, om zo de energietransitie te versnellen.
Op deze foto zie je warmteleidingen in de industrie, die op elkaar aangesloten zijn en met elkaar een klein stukje vormen van het warmtenet. Wanneer de montagewerkzaamheden gereed zijn wordt de sleuf weer aangevuld met zand en de bestrating teruggebracht. Foto van Nijkamp Aanneming.
Warmtenetten en de energietransitie
Warmtenetten vormen een belangrijke oplossing voor de verduurzaming van de bebouwde omgeving. In het Klimaatakkoord staat dat het doel is om voor 2030 1,5 miljoen woningen van het aardgas af te halen. Ongeveer de helft daarvan moet verwarmd worden door een warmtenet. Warmtenetten vormen daarmee een belangrijk onderdeel van de energietransitie.
Wegwijzer gemeenten en woningcorporaties
Er is veel informatie over duurzame collectieve warmtenetten beschikbaar. Stichting Warmtenetwerk richt zich op het verbinden van spelers in de warmteketen en het stimuleren van kennisuitwisseling en samenwerking. Daarom hebben wij een handig overzicht gemaakt van de meest belangrijke informatiepunten. Werkt u voor een gemeente of woningcorporatie, adviseren wij u onze wegwijzer voor gemeenten en corporaties te raadplegen.
Algemene informatie
Indien u anderszins geïnteresseerd bent in warmtenetten, hebben wij een algemeen overzicht gemaakt. Meer informatie over ons, Stichting Warmtenetwerk, kunt u hier vinden. Mocht u interesse hebben in deelnemerschap, verwijzen wij u graag naar onze voordelen en privileges voor deelname aan Stichting Warmtenetwerk.