Experimententuin: stedelijke educatiemethodiek voor lagere scholen

De Experimententuin-methodiek wil bijdragen aan een gezonde leefstijl van kinderen. Kinderen die opgroeien in kansarmoede hebben vaker overgewicht. Daarnaast hebben meer dan 1 op de 5 kinderen vanaf 8 jaar uit grootsteden, zoals Gent, overgewicht (Vancoppenolle, D., Colaerts, K., Cloots, H., & Roelants, M., 2020). Foute voedingsgewoonten en te weinig beweging liggen mee aan de basis van overwicht (Drieskens, S., Charafeddine, R., & Gisle, L., 2019). Het is dan ook uitermate belangrijk om bij maatschappelijk kwetsbare kinderen in te zetten op gezonde en duurzame voeding.

Moestuinieren wordt in de literatuur gezien als een veel belovende interventie. Het wordt met verschillende aspecten van eetgedrag positief in verband gebracht: groente- en fruitinname, kennis, bereidheid om te proeven en attitude ten opzichte van consumptie van groenten en fruit (Ohly, H., et al., 2016). Daarnaast wordt het ook positief in verband gebracht met fysieke activiteit, betere schoolprestaties en verbeterde psychosociale factoren. Het biedt een opportuniteit voor scholen om een gezonde omgeving te creëren voor alle kinderen, in het bijzonder voor kinderen die het moeilijk hebben in een klaslokaalsetting. De insteek van deze projecten is meestal ‘het in de natuur zijn’ is, en niet het aanleren van goede voedingsgewoonten of gezondheid (Huys, N. et at., 2017; Nury, E., 2017). Hoe beter het geïntegreerd wordt in de schoolwerking, zoals in het gezondheidsbeleid en het curriculum, hoe meer kans op een duurzame verankering (Ohly, H., et al., 2016; Burt KG, Koch P, Contento I., 2017). Verder blijkt dat er in Vlaanderen reeds enkele initiatieven rond moestuinieren zijn opgestart, maar dat deze vaak een stille dood sterven (Huys, N. et at., 2017).  Een van de pijlers van dit onderzoeksproject beoogt de duurzame verankering van de educatiemethodiek in de schoolwerking door intensieve samenwerking met het onderwijsveld.

De Experimententuin-methodiek beoogt een verhoging van de food literacy (voedselvaardigheid) bij Gentse lagereschoolkinderen van de derde graad. De overheid stimuleert in het onderwijs de implementatie van de Sustainable Development Goals (De Wolf, L. et al. , 2018). Een centrale stap om de burger van morgen warm te maken voor een gezond en duurzaam verhaal, is om al vanaf jonge leeftijd de kinderen te responsabiliseren, in het bijzonder voor stadskinderen uit kwetsbare buurten. Inspelen op food literacy vraagt een ervaringsgerichte aanpak die de Experimentuin-methodiek via outdoor learning wil stimuleren. Kinderen uit de stad in de natuur laten leren, ontdekken en bewegen buiten de klasmuren is een andere belangrijke pijler binnen deze methodiek.

Tijdens de ontwerpfase in jaar 1 wordt materiaal uitgewerkt dat continu geëvalueerd en bijgestuurd wordt in nauwe samenwerking met leerkrachten, leerlingen en experten. Tijdens de veldstudie met pre-post controle opzet in jaar 2 wordt de impact van de Experimententuin-methodiek op de ‘food literacy’ bij leerlingen onderzocht. Bovendien gaan we na welke contextfactoren een rol spelen voor een duurzame implementatie van de Experimententuin-methodiek in stedelijke scholen. 

Disseminatie loopt vanaf de opstart. Binnen de Co-hogeschool Odisee zullen de resultaten geïntegreerd worden in de opleidingsonderdelen: onderzoeksvaardigheden, gezondheidsbevordering, statistiek, stage en bachelorproef, persoonlijke- en professionele ontwikkeling.  Daarnaast organiseren we ook een stakeholders-event waaraan iedere betrokkene (kind, ouder, leerkracht, directie, partner, stuurgroeplid,…) deelneemt. We schrijven voor vaktijdschriften binnen gezondheidspromotie, diëtetiek en onderwijs. We nemen deel aan de Dag van de Wetenschap (2021, ‘22 en ’23). Na afloop worden de Experimententuin-methodiek en de materialen verspreid in stedelijke basisscholen.