Mede naar aanleiding van het verhaal van Kim Koumans, die zo moedig is geweest haar ervaringen te delen, is een onderzoek gestart naar deze misstanden. Het onderzoek, geleid door hoogleraar Marjan Olfers van de VU, zal naar verwachting medio mei openbaar worden gemaakt. Op voorhand kunnen we stellen dat de uitkomsten onthutsend zullen zijn.

Jonge dansers kwetsbaar voor misbruik

In de uitzending wordt duidelijk dat kinderen en (zeer) jonge ambitieuze dansers makkelijk ten prooi vallen aan grensoverschrijdend gedrag. Wil je de top bereiken, dan zal je immers over je grenzen heen moeten stappen, luidt het adagium. Jonge dansers krijgen te horen dat ze hun grenzen moeten verleggen om het beste uit zichzelf te halen en dat ze ongewenst gedrag maar beter kunnen tolereren, hoe schadelijk ook. Zo vervagen de grenzen steeds verder, want de ambitie wint altijd. En bovendien: docenten en trainers weten het wel beter, denken de studenten, dus geven zij zichzelf de schuld.

Misstanden volgen bekend patroon

Grensoverschrijdend gedrag vindt veelal plaats in een bepaalde setting. Dat blijkt ook uit de uitzending van Dansen voor je leven: er is sprake van een gesloten cultuur, waarin de stap van grensverleggend naar grensoverschrijdend snel is gezet. De aflevering noemt een aantal factoren die de danswereld hiervoor een voedingsbodem maken: jonge dansers zijn door hun leeftijd en de heersende prestatiedruk zeer kwetsbaar, er heerst een zwijgcultuur, omstanders kijken weg, signalen worden genegeerd of niet serieus genomen, er heerst een informele, amicale sfeer en het slachtoffer wordt makkelijk geïsoleerd. Het zijn allemaal welbekende elementen die drempelverlagend werken voor misbruik dat helaas vaak voorkomt.

Sector en politiek mogen niet langer wegkijken

Dankzij dappere klokkenluiders als Kim Koumans, die veel moeite heeft moeten doen om haar verhaal onder de aandacht te brengen, komen deze misstanden nu op de politieke agenda. We moeten zoveel mogelijk doen om te voorkomen dat nog meer jonge mensen het slachtoffer worden van (seksueel) grensoverschrijdend gedrag. Aan de sector en de politiek nu de opdracht om signalen op te pikken en serieus te nemen. Daarvoor is alleen het installeren van vertrouwenspersonen niet genoeg; er is een cultuuromslag nodig, waarin het vanzelfsprekend wordt dat omstanders helpen om grenzen te bewaken en waarin de setting van het dansonderwijs transparant en open wordt. Anders blijft misbruik op de loer liggen. Hopelijk levert ook het onderzoek van Marjan Olfers nieuwe inzichten en aanknopingspunten op waarmee de danswereld veiliger kan worden gemaakt. Ook het commissariaat van Mariëtte Hamer stuurt aan op een cultuuromslag, gezien het probleem helaas ook buiten de cultuursector veel te vaak voorkomt.

Wat de Kunstenbond voor jou kan doen

Leden van de Kunstenbond kunnen altijd terecht bij onze helpdesk met vragen of klachten over ongewenste arbeidsomstandigheden, individuele problemen met je werk-, opdrachtgever of academie, of als er op jouw werkvloer of opleiding structureel een onveilige sfeer is. De Kunstenbond heeft mensen in dienst die je bijstaan. Wij hebben de expertise en het netwerk om voor jou in de bres te springen en echt iets te veranderen. Neem contact op met onze helpdesk en we maken er werk van. 

Voor werkenden in de cultuur heeft de Kunstenbond daarnaast meldpunt Mores mede opgericht. Daar kun je terecht bij een vertrouwenspersoon die luistert en je kan adviseren over vervolgstappen.  

De Kunstenbond publiceert vaker over dit thema. Schrijf je in voor onze nieuwsbrief of volg ons op sociale media om op de hoogte te blijven. 

Volg de Kunstenbond ook hier