De Vlaamse fietstevredenheid zit in de lift, de keuze voor de fiets is vanzelfsprekender geworden en Vlamingen vinden de fiets financieel interessant, flexibel en snel. Dat zijn de drie belangrijkste conclusies van de grootschalige FietsDNA-enquête bij de Vlamingen die Fietsberaad Vlaanderen liet uitvoeren. FietsDNA 2022 volgt op eerdere bevragingen in 2018 en 2020. De gedetailleerde resultaten zijn terug te vinden in de brochure en de dataset.

Vlaming vindt fiets financieel interessant, flexibel en snel

Voor de derde keer peilde Fietsberaad Vlaanderen naar wat de Vlaming van het fietsbeleid vindt en verwacht. De bevraging werd de afgelopen maanden uitgevoerd bij een representatieve steekproef van 3.000 Vlamingen. Met de fietstevredenheid gaat het de goede kant op: 46 procent van de Vlamingen is tevreden – 5 procent meer dan bij de eerste bevraging in 2018. 29 procent van de Vlamingen fietst dagelijks en nog eens 27 procent wekelijks. Ook de vroegere scheiding tussen recreatief en functioneel fietsen brokkelt af. De fiets wordt meer en meer een vanzelfsprekend vervoermiddel voor alle soorten verplaatsingen.

Vlaams minister Lydia Peeters wil met de inzichten van de bevraging aan de slag gaan om nog meer Vlamingen de voordelen van fietsen te laten ontdekken: “Mensen kiezen vooral voor de fiets omdat het een financieel voordelige manier van verplaatsen is en omdat ze het zien als een flexibel en snel vervoersmiddel, dat blijkt uit de enquête. Die ontegensprekelijke pluspunten willen we in de toekomst extra in de verf zetten, om zoveel mogelijk mensen te overtuigen om vaker voor de fiets te kiezen. Dat de fiets een goedkoop alternatief is, bevestigen ook de cijfers met betrekking tot de brandstofprijzen. De meerderheid van de Vlamingen geeft aan minder met de auto te rijden als gevolg van de stijgende brandstofprijzen en als alternatief kiest de Vlaming vaak voor de fiets (56 procent).”

Fietsinfrastructuur: onderhoud kan beter

FietsDNA bevroeg de Vlaming diepgaand over vier thema’s: fietsinfrastructuur, fietsveiligheid, fietscultuur en de combinatie fiets-openbaar vervoer. Wat fietsinfrastructuur betreft, wil de Vlaming vooral beter onderhouden, bredere en meer fietspaden, in die volgorde. “Voor het eerst sinds 2013 worden de onderhoudsbudgetten verhoogd”, duidt minister Peeters. “In 2023 gaat het om een stijging van ca. 15% ten opzichte van 2022. Een belangrijk deel gaat naar het onderhoud van onze fietspaden: kleine ingrepen die absoluut noodzakelijk zijn voor de verkeersveiligheid.”

Er is ook bezorgdheid over de nieuwkomers op de fietspaden, zoals de (e)steps, de bakfietsen en de speedpedelecs. Het zorgen voor inclusieve fietspaden – die ruimte geven aan de grote diversiteit van fietsen én fietsers – moet een prioriteit zijn voor beleidsmakers de komende jaren. “Het zorgen voor inclusieve fietspaden – die ruimte geven aan de grote diversiteit van fietsen én fietsers – wordt dé uitdaging voor beleidsmakers de komende jaren” aldus Jan Vermeulen, voorzitter van Fietsberaad Vlaanderen. Ook fietsparkeervoorzieningen zullen meer afgestemd moeten worden op verschillende soorten en vaak duurdere fietsen. De kwaliteit en beveiliging is op sommige locaties vandaag nog ontoereikend, al is de tevredenheid over de parkeermogelijkheden over het algemeen al vrij behoorlijk. Aan bus- en tramhaltes kan het nog beter, maar daar wordt via de uitrol van de Hoppinpunten of vervoersknooppunten volop op ingezet.

Fietsveiligheid: tevredenheid groeit

13 procent van de fietsers had de voorbije twee jaar een ongeval, tegenover 10 procent in 2020. Er waren iets meer eenzijdige ongevallen, waarbij geen andere weggebruiker betrokken was, dan aanrijdingen met een auto. Op de derde plaats staan aanrijdingen met een andere fietser. Slechts 15 procent van de fietsers betrokken in een ongeval had verzorging in het ziekenhuis nodig. De enquête FietsDNA geeft op deze manier een betere inkijk in de bestaande, gefragmenteerde cijfers over fietsongevallen die verspreid zijn over verschillende bronnen – politie en ziekenhuizen. Ook de kwaliteit van de registratie is lang niet altijd even goed. Er is behoefte aan een totaalbeeld en aan meer precieze kennis over de ernst van ongevallen, de context waarin ze plaatsvinden enzovoort.

Gelukkig groeit de algemene tevredenheid over de fietsveiligheid, traag maar zeker. 37 procent van de respondenten is tevreden, ongeveer eenzelfde aandeel gemiddeld tevreden. Hoe vaker iemand fietst, hoe groter de tevredenheid. Het veiligst voelen Vlamingen zich op van de rijweg afgescheiden fietspaden. In gemengd verkeer is vooral de snelheid van automobilisten bepalend voor het gevoel van veiligheid: zones 30 en fietsstraten scoren duidelijk beter dan zones 50.

Vlaams minister Lydia Peeters: “De Vlaming vraagt terecht naar meer fietsveiligheid. Veiligere en comfortabele fietspaden zijn dan ook een prioriteit: deze legislatuur maak ik daarvoor elk jaar minstens 300 miljoen euro per jaar vrij. Op het terrein worden de verwezenlijkingen zichtbaar, de werven schieten als paddenstoelen uit de grond. We zetten die inspanningen verder, zodat Vlaanderen nog meer dan vandaag een echte fietsregio wordt.”

Fietsdelen wint aan populariteit

Slechts 18 procent van de deelnemers aan de bevraging combineert fiets en openbaar vervoer. Dat is een status-quo tegenover twee jaar geleden. De tevredenheid over de combinatie neemt wel toe: 47 procent tegenover 39 procent in 2020. Zoals gezegd, vinden de respondenten dat de fietsparkeervoorzieningen aan bus- en tramhaltes beter kunnen. “Aan treinstations is er nog veel onbenut potentieel voor bewaakte fietsenstallingen,” stelt Jan Vermeulen. “Veel treinreizigers zijn ook bereid om voor die dienstverlening te betalen: 39 procent van de respondenten zou gemiddeld 11 euro per maand willen betalen voor een veilige en bewaakte fietsenstalling aan het station.”

De deelfietssystemen zijn tot slot een vaste waarde geworden in het fietslandschap. Een op de tien Vlamingen heeft al eens gebruik gemaakt van een deelfiets. De grotere diversiteit in type fietsen vertaalt zich ook in een ruimer aanbod van verschillende soorten deelfietssystemen. Een vijfde van de respondenten geeft aan open te staan voor bakfietsdelen en zegt dat dit hun autogebruik zou kunnen verminderen.

Meer info

• Alle resultaten van de bevraging 2022 komen uitgebreid aan bod op de studiedag FietsDNA in Mechelen op dinsdag 6 december.
• De brochure met de belangrijkste bevindingen is hier terug te vinden. Ook de resultaten van de vorige bevragingen (FietsDNA 2018 en FietsDNA 2020) blijven online beschikbaar.
• Fietsberaad Vlaanderen voerde ook een enquête naar de investeringen bij lokale besturen.