Bouwen aan duurzaamheid
De centrale rol van de bouw- en installatiesector in de klimaattransitie en bij innovatie
Onze wereld heeft voortdurend economische, klimatologische en technologische veranderingen ondergaan, maar de versnelling die we de afgelopen jaren hebben gezien, is opmerkelijk. Er werd in verschillende sectoren, waaronder de bouw, veel technologische vooruitgang geboekt, terwijl extreme klimaatverschijnselen en geopolitieke spanningen zijn toegenomen. In het licht van deze veranderingen is het cruciaal om de kansen die ze bieden aan te grijpen om positieve veranderingen in onze economie en onze samenleving te stimuleren.
In dit opzicht wil de bouw- en installatiesector zijn verantwoordelijkheid nemen en een drijvende kracht achter verandering zijn. De 5 prioriteiten van Embuild voor de federale verkiezingen, die in dit memorandum uitvoerig worden beschreven, zijn in lijn met dit perspectief.
Deze klimaattransitiecontext zal dan ook centraal staan bij de komende verkiezingen.
Doelstellingen van de Green Deal en gevolgen voor de sector
De hoofddoelstelling van de Green Deal is “van Europa het eerste klimaatneutrale continent ter wereld te maken".
Deze klimaattransitiecontext zal dan ook centraal staan bij de komende verkiezingen.
De lidstaten moeten er nu voor zorgen dat deze Europese doelstellingen effectief worden geïmplementeerd. Bij deze implementatie moeten ze zorgvuldig toezicht houden op de gevolgen voor de kosten om verdere inflatie te voorkomen, door administratieve lasten voor bedrijven en kmo's in het bijzonder te voorkomen en door niet alleen burgers maar ook bedrijven in de bouwsector te ondersteunen bij het bereiken van deze doelstellingen.
De sleutelrol van de bouw- en installatie-sector in de omschakeling naar een duurzamere wereld
De cruciale rol van de bouwsector bij de klimaattransitie vloeit voort uit een aantal bevindingen over het Belgische gebouwenbestand en uit de kansen die door de sector geboden worden.
Wat betreft de bevindingen over het Belgische gebouwenbestand:
- Het Belgische gebouwenbestand is verantwoordelijk voor 23% van de totale CO2-uitstoot.
- Het Belgische gebouwenbestand is goed voor 38% van het totale energieverbruik van het land.
- Het land heeft 41,5% energie-inefficiënte woningen (EPB F tot G) en slechts 3% van de gebouwen is koolstofneutraal.
- België heeft een van de hoogste CO2-emissies per inwoner in Europa door zijn dichte bevolking en geïndustrialiseerde economie. België is ook het land met het oudste gebouwenbestand van Europa.
Wat betreft de kansen die door de sector geboden worden:
- De sector heeft de capaciteit om energiezuinige gebouwen te ontwerpen en te bouwen, milieuvriendelijke materialen te gebruiken, innovatieve technologieën te implementeren en te zorgen voor een verantwoord beheer van bouwafval. Het werk van de 3 onderzoekscentra van de bouw- en installatiesector (Buildwise, Volta en het Opzoekingscentrum voor de Wegenbouw) bepalend omdat zij immers nieuwe technologieën, duurzame materialen, geavanceerde oplossingen voor energie-efficiëntie en koolstofarme technologieën onderzoeken.
- Duurzaam bouwen gaat niet alleen over gebouwen, het omvat ook de bouw en renovatie van duurzame infrastructuur zoals transport-, water- en energienetwerken. Het is dan ook essentieel om te investeren in spoorweginfrastructuur om een gecoördineerd en duurzaam openbaarvervoersysteem te bevorderen.
- Bovendien biedt de circulaire economie in de bouwsector een extra kans bij deze transitie.
- België zal zijn energiemix moeten diversifiëren door geleidelijk minder afhankelijk te worden van fossiele brandstoffen en meer elektriciteit te produceren uit hernieuwbare bronnen zoals zonne-energie, windenergie en waterstof.
- Als we onze klimaatdoelstellingen tegen 2050 willen halen, heeft de sector een groot aantal arbeidskrachten nodig. Om de 2050-doelstellingen te halen, zijn er 130.000 extra banen nodig in de sector, die worden opgesplitst in 59.000 directe banen en 71.000 indirecte banen. Deze vraag naar toekomstige arbeidskrachten is een echte kans voor de economische ontwikkeling van ons land en onderstreept de noodzaak van een ambitieus werkgelegenheidsbeleid.
Oproep voor een interfederale strategische visie voor de klimaat-transitie
Met het oog op het bovenstaande is het volgens Embuild essentieel om een ambitieuze interfederale strategische visie voor de klimaattransitie te ontwikkelen, ontworpen om de overheden, de burgers, de bedrijven en de werknemers in de sector te ondersteunen.
Deze strategische visie moet coherent zijn en dient te worden ontwikkeld in nauwe samenwerking met de gewesten, vanwege hun specifieke bevoegdheden. Het moet een inspiratiebron zijn voor toekomstige ontwikkelingen van het bestaande Nationaal Energie- en Klimaatplan en zorgen voor de uitvoering, financiering en haalbaarheid van ambitieuze sectorale beleidslijnen en maatregelen.
Deze visie moet worden opgebouwd op basis van de volgende krachtlijnen:
- Massale, gerichte overheidsinvesteringen tot stand brengen;
- De financiële stimulansen voor burgers en voor bedrijven ontwikkelen;
- Onderzoek en innovatie ondersteunen;
- Vereenvoudiging van administratieve processen, met name procedures voor stedenbouwkundige vergunningen en de harmonisatie van de berekeningsmethode van de EPB tussen de drie regio’s;
- Optimalisering van overheidsopdrachten;
- Oplossingen om in te spelen op de toekomstige behoeften aan arbeidskrachten;
- De ontwikkeling van een Belgisch kader voor duurzame financiering in lijn met de economische en technische realiteit van bouwbedrijven.