Het prille circusgezelschap THERE THERE Company (Toon Van Gramberen en Hanna Mampuys) onderzocht ook in zijn vorige voorstelling As long as we sommige basisrelaties van menselijk samenzijn: vertrouwen, samenwerking, strijd, overgave. Mampuys en Van Gramberen, beiden opgeleid als circusartiest, deden dat toen in een scenografie vol witte koffiekopjes die tijdens hun voorstelling/onderzoek bij elke faux pas dreigden te breken. Het kopje als metafoor voor het lichaam: sterk en breekbaar tegelijk. 

Op dezelfde manier installeren ze in Softies – een voorstelling van Mampuys op vraag van fABULEUS – een object als metafoor: een grote, kleurrijke poef (ontwerp van Leila Boukhalfa) daagt de drie performers uit om begrippen als ‘weerstand’, ‘zachtheid’ en ‘veerkracht’ te testen. Aanvankelijk komen enkel circusartiesten Gianna Sutterlet en Leon Börgens op de bühne, ze kijken wat onwennig de zaal in. Choreograaf Piet Van Dycke vervoegt hen glunderend; hij heeft zoveel kledingstukken boven elkaar aan dat hij eruit ziet als een bodybuilder. Maar de twee anderen laten zich niet imponeren. Bliksemsnel storten ze zich op een stapeltje felgekleurde kleren en toveren zichzelf in een mum van tijd om tot zijn evenbeeld én concurrent.

De drie menselijke ‘poefen’ testen vervolgens de veerkracht van hun donzen harnassen, dagen elkaar uit met borst- en elleboogstoten, gooien elkaar op de grond. Zo volgen er nog meer scènes die op een fysieke manier verschillende vormen van menselijk gedrag in beeld brengen: de twee mannen die het meisje willen veroveren/beschermen maar door haar worden afgewezen, de constellatie van drie kompanen die steeds uiteenvalt in het verbond van twee plus één, de lichamen die als metaforische brug dienen voor elkaar. In wezen is het een eenvoudig leesbaar idioom; alsof je kijkt naar drie spelende kinderen die – zoals dat ook in real life gaat – in hun spel onderzoeken hoe ze zich tot elkaar kunnen verhouden.

Alleen pakt dat niet altijd even interessant uit. Enerzijds is het bewegingsmateriaal wat ruw en doet het bij momenten zelfs clichématig aan. Ik denk aan sequenzen als ‘voetje van de grond’, of ‘blad-steen-schaar’, het draaien van derwisjen, het gooien met kledingstukken… Zulke frasen lijken recht uit de repetitiestudio te komen en missen verfijning. Anderzijds is er ook het gebrek aan een spannende evolutie – en ik bedoel uiteraard geen verhaaltje, maar wel een betekenis die in de voorstelling sluipt, een mededeling die zich openbaart, voorbij het tafereel van de spelende kinderen. Wat hebben de makers eigenlijk te vertellen over kracht en kwetsbaarheid, over hun ‘poef’? Nu lijken de scènes los en zelfs wat vrijblijvend aan elkaar geschakeld.

Waar wél duidelijk veel zorg is aan besteed is het inblenden van de verschillende disciplines met elkaar. Softies begint als een zuivere mimevoorstelling, evolueert naar een dansvoorstelling en eindigt als circus – met tussenin subtiele liaisons tussen dit alles en raakpunten met bijvoorbeeld clownerie. Nergens neemt het ‘kunstjes maken’ de overhand, net zo min als het ‘virtuoos dansen’. Mampuys bewaakt het evenwicht en de gelijkwaardigheid van alle kunstvormen secuur. 

De circuskunst mikt vandaag al lang niet meer op spektakel, eerder lijkt ze soms een inclusieve vergaarbak van zoveel mogelijk disciplines. Die evolutie is boeiend, maar in zeker opzicht ook risicovol. Want wanneer het spectaculaire niet langer op de voorgrond staat/mag staan vraagt zo’n ‘circusdansvoorstelling’ wel om een uitgesproken dramaturgie. Als een voorstelling immers niét meer spectaculair is maar ook niet dramaturgisch strak, dan dreigt ze, tja, gewoon een beetje saai te worden.